--- /dev/null	Thu Jan 01 00:00:00 1970 +0000
+++ b/etc/TUTORIAL.pl	Mon Aug 13 10:07:35 2007 +0200
@@ -0,0 +1,1170 @@
+Copyright (c) 1985, 1994 Free Software Foundation, Inc.  Szczeg�y na
+ko�cu pliku.
+
+Czytasz w�a�nie kr�tki podr�cznik Emacsa.
+
+Polecenia Emacsa og�lnie wymagaj� wci�ni�cia klawisza CONTROL (czasami
+oznaczanego CTRL lub CTL) lub klawisza META.  Na niekt�rych
+klawiaturach klawisz META jest oznaczany ALT lub EDIT, albo jeszcze
+inaczej (na przyk�ad na klawiaturach firmy SUN klawisz ze znakiem karo
+na lewo od klawisza odst�pu to jest w�a�nie META).  Je�li nie masz
+klawisza META, mo�esz w jego zast�pstwie u�ywa� ESC.  Zamiast pisa�
+META czy CONTROL za ka�dym razem, gdy masz przycisn�� ten klawisz,
+u�ywa� b�dziemy nast�puj�cych skr�t�w:
+
+ C-<znak> oznacza trzymanie klawisza CONTROL podczas
+          wciskania klawisza <znak>.  Na przyk�ad C-f b�dzie odpowiada�o
+          naci�ni�ciu f, podczas gdy klawisz CONTROL by� wci�ni�ty.
+
+ M-<znak> oznacza trzymanie klawisza META wci�ni�tego podczas
+          wciskania klawisza <znak>.  Je�li nie masz klawisza META,
+          naci�nij i pu�� klawisz ESC, a potem naci�nij
+          klawisz <znak>.
+
+Uwaga: by zako�czy� sesje Emacsa naci�nij C-x C-c (dwa znaki).
+
+Znaki ">>" na lewym marginesie w dalszej cz�ci tego podr�cznika
+oznaczaj� �wiczenia dla Ciebie.  Na przyk�ad: 
+<<Blank lines inserted here by startup of help-with-tutorial>>
+
+>>  Teraz naci�nij C-v (nast�pny ekran), by przej�� na nast�pny ekran
+    podr�cznika (zr�b to naciskaj�c jednocze�nie klawisz CONTROL
+    i v).  Od tego momentu powiniene� robi� to zawsze, gdy dojdziesz
+    do ko�ca ekranu.
+
+Zwr�� uwag� na to, ze kilka linii powtarza si�, gdy przechodzisz z
+ekranu na ekran; zachowanie to ma zapewni� pewna ci�g�o�� podczas
+przesuwania si� w obr�bie pliku.
+
+Pierwsza umiej�tno�ci�, kt�ra powiniene� opanowa�, jest spos�b
+przesuwania si� z miejsca na miejsce.  Ju� wiesz, jak przesuwa� si� o
+jeden ekran do przodu.  By przesun�� si� o jeden ekran do tylu,
+wci�nij M-v (wci�nij META i naci�nij v, lub naci�nij <ESC>v je�li nie
+masz klawisza META lub EDIT).
+
+>>  Spr�buj nacisn�� M-v, a potem C-v by przesun�� si� w prz�d i w ty�
+    kilka razy.
+
+
+PODSUMOWANIE
+------------
+
+Nast�puj�ce polecenia s� u�yteczne do przegl�dania po jednym ekranie:
+
+	C-v	Przesu� si� o jeden ekran do przodu
+	M-v	Przesu� si� o jeden ekran do tylu
+	C-l	Wyczy�� ekran i wy�wietl go na nowo, umieszczaj�c
+                tekst z okolic kursora w �rodku ekranu.
+                (Ta kombinacja to CONTROL-L, a nie CONTROL-1.)
+
+>> Znajd� kursor i zapami�taj, jaki tekst jest w jego okolicy.
+   Naci�nij nast�pnie C-l.
+   Znajd� kursor jeszcze raz i zwr�� uwag�, �e znajduje 
+   si� on w okolicy tego samego tekstu.
+
+
+PODSTAWY KIEROWANIA KURSOREM
+----------------------------
+
+Przesuwanie si� z ekranu na ekran jest u�yteczne, ale jak przej�� do
+okre�lonego miejsca w obr�bie jednego ekranu?
+
+Mo�na to zrobi� na kilka sposob�w.  Najprostszym jest u�ycie polece�
+C-p, C-b, C-f oraz C-n.  Ka�de z tych polece� przesuwa kursor o jeden
+wiersz lub kolumn� w okre�lonym kierunku.  Oto schemat, kt�ry to
+obrazuje:
+
+	           Poprzednia linia, C-p
+                   (ang. previous line)
+                            :
+                            :
+       Wstecz, C-b ....  Kursor ....  Do przodu, C-f
+       (ang. back)          :         (ang. forward)    
+                            :
+                            :
+                    Nast�pna linia, C-n
+                     (ang. next line)
+
+>> Przesu� kursor na �rodek schematu za pomoc� C-n lub C-p.  Naci�nij
+   potem C-l, by zobaczy� ca�y diagram na �rodku ekranu.
+
+To s� podstawowe polecenia kieruj�ce po�o�eniem kursora, kt�rych
+b�dziesz u�ywa� nieustannnie, warto wi�c je zapami�ta�.
+
+>> Naci�nij kilka razy C-n, by przesun�� kursor do tej linii.
+
+>> Przesu� si� w g��b linii za pomoc� C-f, a potem do g�ry za pomoc�
+   C-p.  Zwr�� uwag� na zachowanie si� C-p, gdy kursor jest w �rodku
+   linii.
+
+Ka�da linia tekstu ko�czy si� znakiem nowej linii, kt�ry oddziela ja
+od nast�pnej.  Ka�dy Tw�j plik powinien ko�czy� si� znakiem nowej
+linii (ale Emacs nie zmusza Ci� do tego).
+
+>> Spr�buj nacisn�� C-b na pocz�tku linii.  Powinno to Ci� przenie��
+   na koniec poprzedniej linii.  Dzieje si� tak dlatego, �e kursor
+   przechodzi nad znakiem nowej linii.
+
+C-f przechodzi nad znakiem nowej linii tak samo jak C-b.
+
+>> Naci�nij kilka razy C-b, by� dostrzeg�, gdzie jest kursor.
+   Naci�nij potem C-f, by wr�ci� na koniec linii.  W ko�cu naci�nij
+   jeszcze raz C-f, by przej�� do nast�pnej linii.
+
+Gdy przesuwasz kursor poza dolna kraw�d� ekranu, tekst za kraw�dzi�
+przesuwa si� na ekran (ang. scrolling).  Dzi�ki temu Emacs mo�e
+przesun�� kursor do okre�lonego miejsca bez umieszczania go poza
+ekranem.
+
+>> Spr�buj przesun�� kursor poza dolna granice ekranu za pomoc� C-n i
+   zobacz co si� stanie.
+
+Je�li przesuwanie si� o jeden znak na raz jest dla Ciebie za wolne,
+spr�buj przesuwa� si� o s�owa.  M-f (Meta-f) przesuwa kursor do przodu
+o s�owo, a M-b przesuwa go do tylu o jedno s�owo.
+
+>> Spr�buj nacisn�� kilka M-f i M-b.
+
+Gdy jeste� w �rodku s�owa, M-f przesuwa kursor na koniec s�owa.  Je�li
+natomiast jeste� w przerwie miedzy s�owami, M-f przesuwa kursor na
+koniec nast�pnego s�owa.  M-b zachowuje si� podobnie, jak chodzi o
+ruch do ty�u.
+
+>> Naci�nij M-f i M-b kilka razy na przemian z C-f i C-b tak, by�
+   m�g� zauwa�y� dzia�anie M-f i M-b naci�nietych w r�nych miejscach
+   wewn�trz i pomi�dzy s�owami.
+
+Zauwa� podobie�stwo pomi�dzy C-f i C-b oraz M-f i M-b.  Bardzo cz�sto
+kombinacje zawieraj�ce Meta opisuj� operacje zwi�zane z jednostkami
+j�zykowymi (s�owa, zdania, akapity), podczas gdy kombinacje oparte o
+Control dzia�aj� na podstawowych jednostkach niezale�nych od tego, co
+edytujesz (znaki, linie, itd.).
+
+Ta zale�no�� stosuje si� do linii i zda�: C-a i C-e przesuwaj� kursor
+na pocz�tek i koniec linii, a M-a i M-e przesuwaj� go na pocz�tek i
+koniec zdania.
+
+>> Naci�nij kilka razy C-a, a potem kilka razy C-e.
+   Powt�rz to z M-a, a potem z M-e.
+
+Czy zauwa�y�e�, ze powtarzanie C-a nic nie zmienia, natomiast powt�rne
+M-a przesuwa Ci� o jedno zdanie?  Chocia� nie jest to do ko�ca
+analogiczne, wydaje si� jednak naturalne.
+
+Po�o�enie kursora w tek�cie okre�lane jest mianem "punktu".
+
+Oto podsumowanie prostych polece� s�u��cych do przesuwania kursora,
+w��cznie z operacjami dotycz�cymi s��w i zda�:
+
+	C-f	Do przodu o jeden znak
+	C-b	W ty� o jeden znak
+
+	M-f	Do przodu o s�owo
+	M-b	W ty� o s�owo
+
+	C-n	Nast�pna linia
+	C-p	Poprzednia linia
+
+	C-a	Pocz�tek linii
+	C-e	Koniec linii
+
+	M-a	W ty� na pocz�tek zdania
+	M-e	Do przodu na koniec zdania
+
+>> Prze�wicz kilka razy wszystkie powy�sze polecenia dla wprawy.
+   S� one najcz�ciej u�ywanymi poleceniami.
+
+Dwa inne wa�ne polecenia przesuwaj�ce kursor to M-< (Meta i znak
+mniejszo�ci), kt�re przesuwa kursor na pocz�tek ca�ego tekstu i M->
+(Meta i znak wi�kszo�ci), kt�re przesuwa kursor na koniec ca�ego
+tekstu.
+
+Na wi�kszo�ci terminali "<" jest nad przecinkiem, tak wiec musisz u�y�
+klawisza Shift by nacisn�� "<".  Musisz wiec tak�e u�y� Shift by
+nacisn�� M-<.  Bez Shift by�oby to M-przecinek.
+
+>> Naci�nij M-< by przej�� na pocz�tek podr�cznika.  U�yj potem C-v
+   kilkukrotnie, by wr�ci� tutaj.
+
+>> Teraz naci�nij M->, by przej�� na koniec podr�cznika.  Wr�� do tego
+   miejsca za pomoc� kilkukrotnego M-v.
+
+Je�li Tw�j terminal ma klawisze strza�ek, to mo�esz ich u�y� do
+przesuwania kursora.  Zalecamy Ci nauczenie si� kombinacji C-b, C-f,
+C-n i C-p z trzech powod�w.  Po pierwsze, dzia�aj� one na wszystkich
+typach terminali.  Po drugie, gdy ju� zdob�dziesz pewna praktyk� w
+pos�ugiwaniu si� Emacsem, b�dzie Ci szybciej nacisn�� te kombinacje
+ni� klawisze strza�ek (poniewa� nie wymaga to przenoszenia d�oni z
+miejsca, kt�re zajmuj� podczas szybkiego pisania za pomoc� 10 palc�w).
+Po trzecie wreszcie, gdy ju� wyrobisz sobie zwyczaj pos�ugiwania si�
+tymi poleceniami z klawiszem Control, b�dziesz m�g� �atwo nauczy� si�
+innych zaawansowanych polece� przesuwaj�cych kursor.
+
+Wi�kszo�� polece� Emacsa akceptuje argument liczbowy; dla wi�kszo�ci
+polece� s�u�y on jako liczba powt�rze�.  Spos�b, w jaki okre�lasz
+liczb� powt�rze� polecenia, to naci�niecie C-u a potem cyfr, zanim
+naci�niesz polecenie.  Je�li masz klawisz META (lub EDIT lub ALT),
+alternatywnym sposobem jest wciskanie klawiszy cyfr podczas
+wprowadzania argumentu liczbowego.  Zalecamy nauczenie si� metody
+klawisza C-u, poniewa� dzia�a ona na wszystkich terminalach.
+
+Na przyk�ad C-u 8 C-f przesuwa kursor do przodu o osiem znak�w.
+	
+>> Spr�buj u�y� C-n i C-p z argumentem liczbowym, by przesun�� kursor
+   do jednej z linii w pobli�u tego zdania za pomoc� tylko jednego
+   polecenia.
+
+Wi�kszo�� polece� u�ywa argumentu liczbowego jako liczba powt�rze�.
+Jest kilka polece�, kt�re u�ywaj� go w inny spos�b.  C-v i M-v s�
+w�r�d tych wyj�tk�w.  Je�li poda si� im argument, przesuwaj� zawarto��
+ekranu w gore lub w d� o podana liczb� linii zamiast o tyle� ekran�w.
+Na przyk�ad C-u 4 C-v przewija ekran o 4 linie.
+
+>> Spr�buj nacisn�� C-u 8 C-v.
+
+To powinno by�o przewin�� ekran do g�ry o 8 linii.  Je�li chcia�by�
+przewin�� go w d�, mo�esz poda� argument przed poleceniem M-v.
+
+Je�li u�ywasz systemu X-Windows, prawdopodobnie po prawej stronie okna
+Emacsa znajduje si� prostok�tny obszar, nazywany po angielsku
+"scrollbar".  Za jego pomoc� mo�esz przewija� tekst, u�ywaj�c do tego
+celu myszy.
+
+>> Spr�buj nacisn�� �rodkowy klawisz myszy u g�ry pod�wietlonego
+   obszaru na scrollbarze.  To powinno przewin�� tekst do miejsca
+   okre�lonego wysoko�ci�, na kt�rej nacisn��e� klawisz myszy.
+
+>> Przesu� mysz do miejsca oddalonego od g�rnego ko�ca scrollbaru
+   mniej wi�cej o trzy linie i naci�nij lewy klawisz myszy kilka razy.
+
+
+* KIEROWANIE KURSOREM Z X TERMINALA
+-----------------------------------
+
+Je�li masz X terminal, prawdopodobnie �atwiej Ci b�dzie u�ywa�
+klawiszy strza�ek po prawej stronie klawiatury do kierowania kursorem.
+Klawisze strza�ek w lewo, w prawo, w g�r� i w d� dzia�aj� zgodnie z
+oczekiwaniem; odpowiadaj� one dok�adnie C-b, C-f, C-p i C-n, ale s�
+�atwiejsze do zapami�tania.  Mo�esz tak�e u�ywa� C-lewo i C-prawo by
+przesuwa� si� o s�owa oraz C-g�ra i C-d�, by przesuwa� si� o bloki
+(np. akapity, je�li edytujesz tekst).  Je�li masz klawisze oznaczone
+HOME (lub BEGIN) oraz END, zanios� Ci� one na pocz�tek i koniec linii,
+a C-home i C-end na pocz�tek i koniec pliku.  Je�li Twoja klawiatura
+ma klawisze PgUp i PgDn, mo�esz ich u�y� do przesuwania si� o jeden
+ekran za jednym razem, tak jak M-v i C-v.
+
+Wszystkie te polecenia akceptuj� argument liczbowy, jak to jest
+opisane powy�ej.  Mo�esz stosowa� pewne skr�ty w celu wpisania tych
+argument�w: naci�nij i trzymaj CONTROL lub META i wpisz liczb�.  Na
+przyk�ad, by przesun�� kursor o 12 s��w w prawo naci�nij C-1 C-2
+C-prawo.  Zwr�� uwag�, ze jest to �atwe do wpisania, poniewa� nie
+musisz puszcza� klawisza CONTROL podczas wciskania klawiszy.
+
+
+* GDY EMACS JEST ZABLOKOWANY
+----------------------------
+
+Je�li Emacs przestaje odpowiada� na Twoje polecenia, mo�esz go
+bezpiecznie zatrzyma� przyciskaj�c C-g.  Mo�esz u�y� C-g do przerwania
+polecenia, kt�re zabiera zbyt wiele czasu.
+
+Mo�esz u�y� C-g tak�e, by anulowa� argument liczbowy lub pocz�tek
+polecenia, kt�rego nie chcesz doka�cza�.
+
+>> Napisz C-u 100 jako argument liczbowy, po czym naci�nij C-g.  
+   Teraz naci�nij C-f.  Powinno przesun�� to kursor o tylko jeden
+   znak, poniewa� anulowa�e� argument za pomoc� C-g.
+
+Je�li nacisn��e� <ESC> przez pomy�k�, mo�esz tego si� pozby� za pomoc�
+C-g.
+
+
+* ZABLOKOWANE POLECENIA
+-----------------------
+
+Pewne polecenia Emacsa s� "zablokowane", tak by pocz�tkuj�cy
+u�ytkownicy nie mogli ich wywo�a� przez przypadek.
+
+Je�li wywo�asz jedno z zablokowanych polece�, Emacs wypisze komunikat
+informuj�cy o tym, co to za polecenie, i zapyta Ci�, czy chcesz je
+wywo�a�.
+
+Je�li naprawd� chcesz wywo�a� to polecenie, naci�nij spacje w
+odpowiedzi na pytanie.  Je�li nie chcesz wywo�a� zablokowanego
+polecenia, odpowiedz na pytanie naciskaj�c "n".
+
+>> Napisz `C-x n p' (co jest zablokowanym poleceniem) i odpowiedz "n"
+   na zadane pytanie.
+
+
+* OKNA
+------
+
+Emacs mo�e mi�� kilka okien, ka�de wy�wietlaj�ce w�asny tekst.  Zwr��
+uwag�, ze "okno" je�li chodzi o Emacsa, nie odnosi si� do osobnego
+okienka systemu okienkowego, ale do pojedynczego panelu wewn�trz
+okienka systemu X-Windows.  (Emacs mo�e mi�� kilka X-okien, lub
+"ramek" w terminologii Emacsa.  Opisane jest to poni�ej.)
+
+Na tym etapie lepiej jest si� nie zag��bia� w techniki wykorzystuj�ce
+kilka okien.  Powiniene� jedynie wiedzie�, w jaki spos�b pozby� si�
+nadmiaru okien, kt�re mog� pojawi� si� jako sk�adniki systemu pomocy
+lub wynik pewnych polece�.  Robi si� to w prosty spos�b:
+
+	C-x 1	Jedno okno (tzn. zabij wszystkie inne okna).
+
+Kombinacja ta to Control-x, po kt�rym wyst�puje cyfra 1.  C-x 1
+powi�ksza okno, w kt�rym jest kursor tak, by zaj�o ca�y ekran.
+Kasuje to wszystkie inne okna Emacsa.
+
+>> Przesu� kursor do tej linii i naci�nij C-u 0 C-l.
+
+(C-l, jak pami�tasz od�wie�a zawarto�� ekranu.  Je�li poda si� temu
+poleceniu argument liczbowy, b�dzie to oznacza�o "od�wie� zawarto��
+ekranu i umie�� bie��ca linie o tyle linii od g�ry ekranu".  Tak wiec
+C-u 0 C-1 oznacza "od�wie� ekran, umieszczaj�c bie��ca linie na samej
+g�rze".)
+
+>> Naci�nij Control-x 2
+   Zauwa� jak okno si� kurczy, podczas gdy nowe okno pojawia si�,
+   wy�wietlaj�c zawarto�� tego bufora.
+
+>> Naci�nij C-x 1 i nowe okno zniknie.
+
+
+* WSTAWIANIE I USUWANIE
+-----------------------
+
+Je�li chcesz wstawia� tekst, po prostu go napisz.  Znaki, kt�re da si�
+wy�wietli�, takie jak A, 7, *, itd, Emacs traktuje jako tekst i
+wstawia natychmiast do bufora.  Naci�nij <Return> (znak powrotu
+karetki), by wstawi� znak nowej linii.
+
+Ostatni znak, kt�ry napisa�e� mo�esz skasowa� przez naci�niecie
+klawisza <Delete>.  Klawisz ten mo�e by� oznaczony "Del".  W pewnych
+wypadkach klawisz "Backspace" mo�e s�u�y� za <Delete>, ale nie jest to
+regu��!
+
+Og�lniej, <Delete> usuwa znak bezpo�rednio przed bie��ca pozycj�
+kursora.
+
+>> Zr�b to teraz: wstaw kilka znak�w, po czym usu� je za pomaca
+   kilkukrotnego naci�ni�cia <Delete>.  Nie przejmuj si� tym, 
+   �e zmieniasz ten plik; nie zmienisz w ten spos�b g��wnego pliku
+   podr�cznika.  To jest Twoja w�asna kopia.
+
+Gdy linia tekstu staje si� zbyt d�uga, by zmie�ci� si� w jednym
+wierszu na ekranie, jest ona "kontynuowana" w nast�pnym wierszu
+ekranu.  Znak "backslash" (`\') na prawym marginesie pozwala Ci
+rozpozna� takie linie.
+
+>> Wpisuj jaki� tekst tak d�ugo, a� dojdziesz do prawego marginesu, i
+   potem nie przestawaj.  Zauwa�ysz, ze pojawi si� linia kontynuacji.
+
+>> U�yj <Delete> by usun�� tekst tak, by linia znowu
+   mie�ci�a si� na ekranie.  Linia kontynuacji zniknie.
+
+Znak nowej linii mo�e by� kasowany tak, jak ka�dy inny znak.
+Usuniecie znaku nowej linii ��czy je w jedna.  Je�li powsta�a w wyniku
+tego linia jest zbyt d�uga, by zmie�ci� si� na szeroko�� ekranu,
+zostanie ona wy�wietlona z lini� kontynuacji.
+
+>> Przesu� kursor na pocz�tek linii i naci�nij <Delete>.  Bie��ca
+   linia zostanie po��czona z poprzednia.
+
+>> Naci�nij <Return>, by z powrotem wstawi� znak nowej linii, kt�ry
+   skasowa�e�.
+
+Pami�taj, ze wi�kszo�� polece� Emacsa mo�e zosta� wywo�anych z
+parametrem liczby powt�rze�; dotyczy to tak�e znak�w tekstu.  Argument
+liczbowy powoduje wstawienie znaku kilkukrotnie.
+
+>>  Spr�buj zrobi� to teraz -- naci�nij C-u 8 * by uzyska� ********.
+
+Nauczy�e� si� ju� wi�kszej cz�ci podstawowych sposob�w pisania oraz
+poprawiania b��d�w.  W Emacsie mo�esz usuwa� r�wnie� cale s�owa lub
+cale linie.  Oto podsumowanie operacji usuwania znak�w:
+
+	<Delete>     usu� znak bezpo�rednio przed kursorem
+	C-d          usu� znak bezpo�rednio za kursorem
+
+	M-<Delete>   wytnij s�owo bezpo�rednio przed kursorem
+	M-d          wytnij nast�pne s�owo bezpo�rednio za kursorem
+
+	C-k          wytnij zawarto�� linii od kursora do jej ko�ca
+	M-k          wytnij wszystkie znaki od kursora do ko�ca zdania
+
+Zauwa�, ze <Delete> i C-d w po��czeniu z M-<Delete> i M-d rozszerzaj�
+regule rozpocz�t� przez C-f i M-f (C�, <Delete> tak naprawd� nie
+wymaga wci�ni�cia Control, ale pomi�my to milczeniem).  C-k i M-k s�
+podobne do C-e i M-e w sensie, �e linie s� odpowiednikami zda�.
+
+Gdy usuwasz wi�cej ni� jeden znak naraz, Emacs zachowuje usuni�ty
+tekst tak, by� m�g� go gdzie� wstawi� z powrotem.  Wstawianie
+usuni�tego tekstu to "wklejanie".  Mo�esz wkleja� usuni�ty tekst b�d�
+to w to samo miejsce, z kt�rego zosta� usuni�ty, b�d� to w inne
+miejsca.  Ten sam tekst mo�esz wkleja� kilkukrotnie, w celu uzyskania
+wielu kopii.  Poleceniem, kt�re wkleja tekst jest C-y.
+
+Zauwa� r�nic� pomi�dzy "wycinaniem" i "usuwaniem", polegaj�c� na tym,
+ze wyci�te rzeczy mog� by� wklejone na nowo, natomiast usuni�te nie.
+W og�lno�ci, polecenia, kt�re kasuj� du�o tekstu zachowuj� go, podczas
+gdy polecenia, kt�re usuwaj� po prostu jeden znak lub puste linie i
+przerwy, nie zachowuj� usuni�tego tekstu.
+
+>> Przesu� kursor na pocz�tek linii, kt�ra nie jest pusta.  Naci�nij
+   C-k, by wyci�� tekst z tej linii.
+
+>> Naci�nij C-k jeszcze raz.  Zauwa�, ze wycina to znak nowej linii,
+   kt�ry znajduje si� za ta linia.
+
+Zwr�� uwag�, ze pojedyncze C-k wycina zawarto�� linii, a powt�rne C-k
+wycina sam� linie tak, �e pozosta�e linie przesuwaj� si� do g�ry.  C-k
+traktuje argument liczbowy w specjalny spos�b: wycina ono tyle linii
+ORAZ ich zawarto��.  To nie jest samo powtarzanie kilka razy C-k.  C-u
+2 C-k wycina dwie linie i ich znaki nowej linii; dwukrotne naci�niecie
+C-k nie zrobi�oby tego.
+
+By odzyska� ostatnio wyci�ty tekst i wstawi� go w miejsce kursora,
+naci�nij C-y.
+
+>> Twoja kolej.  Naci�nij C-y, by z powrotem wstawi� tekst.
+
+Zwr�� uwag�, ze je�li naci�niesz C-k kilka razy pod rz�d, ca�y wyci�ty
+tekst jest zachowywany w jednym kawa�ku tak, �e jedno C-y wklei
+wszystkie linie.
+
+>> Naci�nij C-k kilka razy.
+
+By odzyska� ten wyci�ty tekst...
+
+>> ...naci�nij C-y.  Przesu� potem kursor o kilka linii w d� i
+   naci�nij C-y jeszcze raz.  Widzisz, ze wstawia to ten sam tekst.
+
+Co zrobi�, je�li chcesz wstawi� tekst, kt�ry wcze�niej wyci��e�, a
+potem wycinasz cos innego?  C-y wstawia tekst ostatnio wyci�ty.
+Poprzedni fragment nie jest jednak stracony.  Mo�esz wr�ci� do niego,
+u�ywaj�c polecenia M-y.  Po tym, jak naci�niesz C-y, by wstawi�
+ostatnio wyci�ty tekst, naci�niecie M-y zast�puje wstawiony tekst
+poprzednio wyci�tym.  Dalsze naciskanie M-y przywo�uje coraz
+wcze�niejsze fragmenty tekstu.  Gdy dojdziesz do tekstu, kt�rego
+szuka�e�, nie musisz robi� nic, by zosta� on we w�a�ciwym miejscu.  Po
+prostu kontynuuj edycj� tekstu, pozostawiaj�c wklejony tekst tam,
+gdzie si� znajduje.
+
+Je�li b�dziesz naciska� M-y wystarczaj�co wiele razy, dojdziesz do
+punktu, z kt�rego wystartowa�e� (tekst ostatnio wyci�ty).
+
+>> Wytnij jak�� line, zmie� pozycj� kursora i wytnij inna.  Naci�nij
+   potem C-y by wstawi� druga z wyci�tych linii.  Potem naci�nij M-y,
+   i linia ta zostanie zast�piona przez ta pierwsza.  Naci�nij M-y
+   jeszcze kilka razy, by zobaczy� co si� dzieje.  Powtarzaj to tak
+   d�ugo, a� druga z linii pojawi si� z powrotem.  Je�li chcesz,
+   mo�esz pod�� M-y dodatnie i ujemne argumenty.
+
+
+* COFNIJ
+--------
+
+Je�li wprowadzisz zmiany do tekstu, a potem dojdziesz do wniosku, �e
+to by�a pomy�ka, mo�esz cofn�� te zmiany za pomoc� polecenia "cofnij"
+(ang. undo), C-x u.
+
+C-x u cofa zmiany wprowadzone przez jedno polecenie; je�li powt�rzysz
+C-x u kilka razy pod rz�d, ka�de powt�rzenie cofa koleje polecenie.
+
+Od tej regu�y s� dwa wyj�tki: polecenia, kt�re nie zmieniaj� tekstu
+nie licz� si� jako polecenia, kt�re mo�na cofn�� (zar�wno przesuni�cia
+kursora, jak i przewijanie tekstu), oraz znaki wstawiane do tekstu
+(np.  litery) ��czone s� w grupy do 20.  (Ma to na celu zredukowanie
+liczby naci�ni�� C-x u, kt�re musia�by� wykona�, by cofn�� wstawianie
+tekstu.)
+
+>> Wytnij te linie za pomoc� C-k, a potem naci�nij C-x u i linia
+   powinna pojawi� si� tu z powrotem.
+
+C-_ jest innym sposobem wywo�ania polecenia "cofnij"; dzia�a to
+dok�adnie tak samo jak C-x u, jest jedynie �atwiejsze do naci�ni�cia
+kilka razy pod rz�d.  Wada C-_ jest to, ze nie jest to oczywiste w
+jaki spos�b nacisn�� te kombinacje na niekt�rych klawiaturach.  To
+w�a�nie dlatego C-x u jest tak�e dost�pne.  Na niekt�rych terminalach
+mo�esz nacisn�� C-_ poprzez przytrzymanie CTRL i naci�niecie /.
+
+Argument liczbowy podany przed C-_ lub C-x u okre�la liczb� powt�rze�
+tego polecenia.
+
+
+* PLIKI
+-------
+
+Aby edytowny przez Ciebie tekst zosta� nma trwa�e zachowany, musisz
+umie�ci� go w pliku.  W przeciwnym wypadku zniknie on, gdy Emacs w
+kt�rym go edytowa�e� zostanie zamkni�ty.  Zachowywanie Twojego tekstu
+w pliku nazywane bywa "odwiedzaniem" lub "znajdywaniem" pliku (ang.
+"visiting" lub "finding").
+
+Odwiedzanie pliku oznacza, �e jego zawarto�� zostaje wy�wietlona w
+Emacsie.  Bardzo cz�sto sprowadza si� to do edycji samego pliku.
+Jednak�e zmiany, kt�re wprowadzasz nie s� trwa�e do momentu, w kt�rym
+"zachowasz" plik (ang. save).  Zapobiega to sytuacji, w kt�rej
+zostawiasz w systemie plik, kt�ry zosta� tylko w po�owie zmieniony, a
+tego nie chcesz zrobi�.  Nawet wtedy, gdy zachowujesz plik, Emacs
+zostawia orygina� zachowany pod inna nazwa na wypadek, gdyby� doszed�
+do wniosku, �e wprowadzone zmiany by�y b��dne.
+
+Je�li popatrzysz na d� ekranu, zauwa�ysz linie, kt�ra zaczyna i
+ko�czy si� my�lnikami i zawiera tekst "XEmacs: TUTORIAL".  W tej
+cz�ci ekranu zawsze mo�esz znale�� nazw� pliku, kt�ry w�a�nie
+odwiedzasz.  W tej chwili odwiedzasz plik o nazwie "TUTORIAL", kt�ry
+jest Twoja w�asn� kopi� podr�cznika Emacsa.  Oboj�tnie jaki plik
+odwiedzisz, jego nazwa pojawi si� dok�adnie w tym miejscu.
+
+Polecenia, kt�re s�u�� do odwiedzania i zachowywania plik�w r�ni� si�
+od innych polece�, kt�re pozna�e� tym, �e sk�adaj� si� one z dw�ch
+znak�w.  Obydwa zaczynaj� si� od znaku Control-x.  Jest mn�stwo
+polece�, kt�re zaczynaj� si� od tego w�a�nie znaku; wiele z nich
+dotyczy plik�w, bufor�w i z tym zwi�zanych rzeczy.  Polecenia te maj�
+d�ugo�� dw�ch, trzech lub czterech znak�w.
+
+Kolejn� nowa rzecz� odno�nie polecenia odwiedzania pliku jest to, �e
+musisz mu pod�� nazw� pliku, kt�ry chcesz znale��.  M�wimy o tym, �e
+polecenie "czyta argument z terminala" (w tym wypadku argument jest
+nazwa pliku).  Po tym, gdy wpiszesz polecenie
+
+	C-x C-f   znajd� plik (ang. find a file)
+
+Emacs poprosi Ci� o wpisanie nazwy pliku.  Nazwa ta pojawia si� w
+dolnej linii ekranu.  Lini� t� nazywa si� "minibuforem" (ang.
+"minibuffer") wtedy, gdy jest u�ywana do wprowadzania tego typu
+danych.  Do edycji nazwy pliku u�ywasz zwyk�ych polece� Emacsa.
+
+Wprowadzanie nazwy pliku (lub jakichkolwiek innych danych w
+minibuforze) mo�e zosta� anulowane za pomoc� C-g.
+
+>> Naci�nij C-x C-f, po czym naci�nij C-g.  Na skutek tego zniknie
+   minibufor oraz przerwane zostanie polecenie C-x C-f, kt�re tego
+   minibufora u�ywa�o.  W rezultacie wi�c nie odwiedzisz �adnego
+   pliku.
+
+Gdy sko�czysz wpisywa� nazw� pliku, naci�nij <Return>, po czym
+polecenie C-x C-f zabierze si� do roboty i znajdzie plik, kt�ry
+wybra�e�.  Minibufor znika z chwil� zako�czenia wykonywania polecenia
+C-x C-f.
+
+Po chwili zawarto�� pliku pojawia si� na ekranie i mo�esz j� edytowa�.
+Gdy chcesz zachowa� zmiany, tak by je utrwali�, wydaj polecenie
+
+	C-x C-s   zachowaj plik (ang. save).
+
+Kopiuje to tekst z Emacsa do pliku.  Za pierwszym razem gdy to robisz
+Emacs zmienia nazw� oryginalnego pliku poprzez dodanie "~" na ko�cu
+jego nazwy.
+
+Gdy zachowywanie sko�czy si�, Emacs wypisuje nazw� zapisanego pliku.
+Pliki powiniene� zachowywa� stosunkowo cz�sto, tak by nie straci� za
+du�o w przypadku za�amania systemu.
+
+>> Naci�nij C-x C-s by zachowa� swoja kopie podr�cznika.  Emacs
+   powinien wypisa� "Wrote ...TUTORIAL" na dole ekranu.
+
+UWAGA: W niekt�rych systemach naci�niecie C-x C-s zamrozi ekran i nie
+zobaczysz �adnego tekstu z Emacsa.  Oznacza to, �e sk�adowa systemu
+operacyjnego, zwana kontrol� przep�ywu (ang. flow control)
+przechwyci�a C-s i nie pozwoli�a mu doj�� do Emacsa.  By odzyska�
+kontrole nad ekranem, naci�nij C-q.  Dodatkowej pomocy poszukaj w
+rozdziale "Spontaneous Entry to Incremental Search" w podr�czniku
+Emacsa.
+
+Mo�esz odwiedzi� istniej�ce pliki w celu ich edycji lub czytania.
+Mo�esz tak�e odwiedzi� plik, kt�ry jeszcze nie istnieje.  W ten
+w�a�nie spos�b tworzy si� w Emacsie nowe pliki: odwied� plik, co da Ci
+nowe puste miejsce, a potem zacznij wstawia� tekst.  Gdy za��dasz
+zachowania pliku, wtedy Emacs naprawd� utworzy plik z tekstem, kt�ry
+wpisa�e�.  Od tego momentu mo�esz uwa�a�, �e edytujesz istniej�cy
+plik.
+
+
+* BUFORY
+--------
+
+Je�li odwiedzisz inny plik za pomoc� C-x C-f, poprzedni plik pozostaje
+w Emacsie.  Mo�esz prze��czy� si� do niego, odwiedzaj�c go jeszcze raz
+za pomoc� C-x C-f.  W ten spos�b mo�esz w Emacsie mi�� ca�kiem du�o
+plik�w.
+
+>> Utw�rz plik o nazwie "foo" za pomoc� C-x C-f foo <Return>.
+   Wpisz w niego jaki� tekst i zachowaj "foo" za pomoc� C-x C-s.
+   W ko�cu napisz C-x C-f TUTORIAL <Return>, by wr�ci� do podr�cznika.
+
+Emacs przechowuje tekst ka�dego pliku w obiekcie, zwanym "buforem".
+Odwiedzenie pliku tworzy nowy bufor wewn�trz Emacsa.  By zobaczy�
+list� bufor�w, kt�re istniej� w Twoim Emacsie, naci�nij
+
+	C-x C-b   lista bufor�w (ang. list buffers).
+
+>> Naci�nij C-x C-b.
+
+Zwr�� uwag�, ze ka�dy bufor ma w�asn� nazw�, mo�e tak�e mie�
+skojarzon� z sob� nazw� pliku, kt�ry zawiera.  Pewne bufory nie
+odpowiadaj� �adnym plikom.  Na przyk�ad bufor "*Buffer List*" nie
+odwiedza �adnego pliku.  Jest to bufor, kt�ry zawiera list� bufor�w
+stworzona przez Twoje naci�niecie C-x C-b.  DOWOLNY tekst, kt�ry
+ogl�dasz w oknie Emacsa jest zawsze cz�ci� jakiego� bufora.
+
+>> Naci�nij C-x 1 by pozby� si� listy bufor�w.
+
+Je�li dokonujesz zmian tekstu w jakim� pliku, a potem odwiedzisz inny
+plik, zawarto�� tego pierwszego NIE jest automatycznie zachowywana.
+Zmiany, kt�re wprowadzi�e� pozostaj� w Emacsie, w buforze tego� pliku.
+Tworzenie czy edytowanie innego bufora nie ma �adnego wp�ywu na ten
+pierwszy.  Jest to bardzo przydatne, ale oznacza tak�e, �e potrzebny
+jest Ci wygodny spos�b zachowywania zawarto�ci Twoich bufor�w.
+Prze��czanie si� z powrotem do pierwszego bufora zawsze przy
+wykonywaniu C-x C-f tylko po to, by nacisn�� tam C-x C-s by�oby
+niewygodne.  Dlatego istnieje polecenie:
+
+	C-x s     Zachowaj bufory (ang. save some buffers)
+
+C-x s pyta Ci�, czy chcesz zachowa� ka�dy z bufor�w, w kt�rym
+dokona�e� pewnych nie zachowanych jeszcze zmian.
+
+>> Wstaw jak�� lini� tekstu, a potem naci�nij C-x s.
+   Powiniene� zosta� zapytany o to, czy chcesz zachowa� bufor
+   TUTORIAL.  Odpowiedz na to pytanie twierdz�co naciskaj�c "y".
+
+* U�YWANIE MENU
+---------------
+
+Je�li siedzisz przy X-terminalu zauwa�ysz u g�ry okna Emacsa pasek
+menu.  Mo�esz u�ywa� menu by dotrze� do najpopularniejszych polece�
+Emacsa, takich jak "find file".  Na pocz�tku b�dziesz s�dzi�, ze jest
+to �atwiejsze ni� klawiatura, poniewa� nie musisz uczy� si� na pami��
+kombinacji klawiszy uruchamiaj�cych jakie� polecenie.  Gdy ju�
+zaznajomisz si� z Emacsem, b�dziesz m�g� zacz�� uczy� si� klawiszy ---
+elementy menu pokazuj� kombinacje klawiszy, kt�ra wywo�uje dane
+polecenie.
+
+Zwr�� uwag�, ze pewne polecenia w menu nie maja jednoznacznych
+odpowiednik�w klawiszowych.  Na przyk�ad menu "Buffers" zawiera list�
+wszystkich dost�pnych bufor�w.  Mo�esz prze��czy� si� do dowolnego z
+nich wybieraj�c jego nazw� z menu Buffers.
+
+
+* U�YWANIE MYSZY
+----------------
+
+Emacs potrafi w pe�ni wykorzystywa� mysz, je�li tylko jest uruchomiony
+pod X-Windows.  Mo�esz zmienia� pozycje kursora poprzez naci�niecie
+lewego klawisza myszy w po��danym miejscu, mo�esz tak�e zaznacza�
+tekst przez przesuniecie myszy z wci�ni�tym lewym klawiszem nad
+tekstem, kt�ry chcesz zaznaczy�.  (Innym sposobem jest klikni�cie na
+jednym z ko�c�w obszaru, przesuni�cie myszy na drugi koniec i
+klikni�cie tam z jednoczesnym wci�ni�ciem klawisza Shift.)
+
+By wyci�� zaznaczony tekst mo�esz nacisn�� C-w lub wybra� Cut z menu
+Edit.  Zwr�� uwag� na to, ze *nie* s� to r�wnowa�ne polecenia: C-w
+zapami�tuje zaznaczony tekst tylko wewn�trz Emacsa (podobnie jak
+om�wione powy�ej C-k), natomiast Cut robi to oraz umieszcza ten tekst
+w schowku systemu X, sk�d mo�e on zosta� pobrany przez inne programy.
+
+By wklei� tekst ze schowka systemu X-Windows u�yj polecenia Paste z
+menu Edit.
+
+�rodkowy klawisz myszy jest cz�sto u�ywany do wybierania element�w,
+kt�re s� wy�wietlone na ekranie.  Na przyk�ad, je�li uruchomisz Info
+(system dokumentacji Emacsa) naciskaj�c C-h i, lub wybieraj�c ten
+element z menu Help, przej�cie pod�wietlonym po��czeniem (ang. link)
+odbywa si� poprzez naci�niecie �rodkowego klawisza myszy.  Podobnie,
+je�li wpisujesz nazw� pliku (np. podczas wykonywania "Find File") i
+naci�niesz TAB, by zobaczy� wszystkie mo�liwe doko�czenia nazwy,
+mo�esz wybra� jedno z nich z wy�wietlonej listy, w�a�nie naciskaj�c
+�rodkowy klawisz myszy.
+
+Prawy klawisz myszy pokazuje lokalne menu.  Zawarto�� tego menu zale�y
+od trybu pracy Emacsa, w kt�rym aktualnie jeste�, i zawiera kilka
+cz�sto u�ywanych polece�, tak by by�y one �atwiejsze w dost�pie.
+
+>> Naci�nij prawy klawisz myszy
+
+Prawy klawisz myszy musi by� trzymany, by menu nie znik�o
+automatycznie.
+
+
+* ROZSZERZANIE ZESTAWU POLECEN
+------------------------------
+
+Polece� Emacsa jest du�o du�o wi�cej, ni� mo�na by skojarzy�
+kombinacjami zwyk�ych klawiszy oraz META czy CTRL.  Emacs radzi sobie
+z tym za pomoc� polecenia X (ang. eXtend).  Istniej� jego dwa rodzaje:
+
+	C-x	Rozszerzenie o znak.  Nast�puje po nim jeden znak.
+	M-x	Rozszerzenie o nazwane polecenie.  Nast�puje po nim
+                pe�na d�uga nazwa polecenia.  
+
+Polecenia te w og�lno�ci s� u�yteczne, ale s� u�ywane nie tak cz�sto
+jak polecenia, kt�rych ju� si� nauczy�e�.  Mia�e� ju� okazje pozna�
+dwa z nich: C-x C-f s�u��ce do odwiedzania plik�w oraz C-x C-s do ich
+zachowywania.  Innym przyk�adem mo�e by� polecenie, kt�re ko�czy sesje
+Emacsa C-x C-c.  (Nie martw si�, ze mo�esz w ten spos�b straci�
+zmiany, kt�re dokona�e�; C-x C-c oferuje Ci mo�liwo�� zachowania
+ka�dego ze zmodyfikowanych plik�w przed zamkni�ciem Emacsa.)
+
+C-z jest poleceniem, kt�re wychodzi z Emacsa *na chwile*, tak by� m�g�
+wr�ci� do tej samej sesji Emacsa po jakim� czasie.
+
+W systemach, w kt�rych jest to mo�liwe, C-z zawiesza proces Emacsa;
+powoduje to powr�t do pow�oki (ang.  shell), ale nie niszczy Emacsa.
+W najpopularniejszych pow�okach mo�esz wr�ci� do Emacsa za pomoc�
+polecenia `fg' lub `%emacs'.
+
+W systemach, w kt�rych zawieszanie proces�w nie dzia�a, C-z tworzy
+proces podpow�oki (ang. "subshell"), kt�ry dzia�a pod Emacsem i daje
+Ci szans� uruchamiania innych program�w i powrotu do Emacsa po ich
+sko�czeniu; w tych systemach C-z nie wychodzi naprawd� z Emacsa.  W
+tych wypadkach normalnym poleceniem powrotu do Emacsa jest wyj�cie z
+podpow�oki za pomoc� "exit".
+
+Polecenia C-x C-c powiniene� u�ywa�, gdy masz si� wylogowa�.  Zalecane
+jest tak�e wychodzenie z Emacsa wystartowanego przez np. programy
+obs�uguj�ce poczt� elektroniczna lub innego rodzaju narz�dzia,
+poniewa� mog� one nie wiedzie� jak sobie poradzi� z zawieszeniem
+Emacsa.  Jednak�e w zwyk�ych okoliczno�ciach, je�li nie musisz
+wylogowywa� si� z systemu, lepiej jest zawiesi� Emacsa za pomoc� C-z
+ni� z niego wyj��.
+
+Istnieje wiele polece� zaczynaj�cych si� od C-x.  Oto lista tych,
+kt�rych si� ju� nauczy�e�:
+
+	C-x C-f           odwied� plik
+	C-x C-s           zachowaj plik
+	C-x C-b           wy�wietl list� bufor�w
+	C-x C-c           wyjd� z Emacsa
+	C-x u             cofnij
+
+Polece� podawanych za pomoc� nazwy u�ywa si� jeszcze rzadziej lub
+u�ywa si� tylko w pewnych trybach.  Przyk�adem mo�e by� polecenie
+replace-string, kt�re globalnie zast�puje jeden �a�cuch innym.  Gdy
+naciskasz M-x, Emacs czeka na ci�g dalszy, wy�wietlaj�c "M-x" na dole
+ekranu.  Powiniene� po tym wpisa� nazw� polecenia, w tym wypadku
+"replace-string".  Napisz tylko "repl s<TAB>", a Emacs doko�czy nazw�.
+Zako�cz wprowadzanie nazwy przez naci�niecie klawisza <Return>.
+
+Polecenie replace-string wymaga dw�ch argument�w: �a�cucha, kt�ry ma
+zosta� zast�powany i �a�cucha, kt�ry ma by� wstawiony w miejsce tego�.
+Obydwa �a�cuchy musza by� zako�czone przyci�ni�ciem <Return>.
+
+>> Przesu� kursor do czystej linii, dwie linie poni�ej tej.
+   Naci�nij M-x repl s<Return>zmieni<Return>zmodyfikuje<Return>.
+
+Zwr�� uwag� na to, jak ta linia si� zmieni: zast�pi�e� s�owem
+"zmodyfikuje" ka�de wyst�pienie s�owa z-m-i-e-n-i poni�ej pocz�tkowej
+pozycji kursora.
+
+
+* AUTOMATYCZNE ZACHOWYWANIE
+---------------------------
+
+Gdy wprowadzisz zmiany do pliku i ich nie zachowasz, mog� one zosta�
+stracone, je�li Tw�j komputer przestanie dzia�a�.  By uchroni� Ci�
+przed tym, Emacs okresowo zapisuje specjalny plik z wprowadzonymi
+zmianami.  Plik ten ma znak # na pocz�tku i na ko�cu swojej nazwy.  Na
+przyk�ad, za��my, ze Tw�j plik nazywa si� "hello.c".  Odpowiadaj�cy
+mu plik automatycznie zachowywany b�dzie nosi� nazw� "#hello.c#".  Gdy
+zachowujesz plik w zwyk�y spos�b, Emacs kasuje plik automatycznie
+zachowany.
+
+Je�li Tw�j komputer przestanie dzia�a�, mo�esz odzyska� Twoje dane z
+pliku automatycznie zachowanego przez zwykle odwiedzenie pliku (tego,
+kt�ry edytowa�e�, a nie pliku automatycznie zachowanego) i napisanie
+M-x recover file<return>.  Gdy Emacs zapyta o potwierdzenie, napisz
+yes<return> by odzyska� dane, kt�re zosta�y automatycznie zachowane.
+
+
+* OBSZAR ECHA
+-------------
+
+Je�li polecenia dla Emacsa wpisujesz dostatecznie wolno, zostan� one
+pokazywane w specjalnym obszarze na dole ekranu, zwanym obszarem echa
+(ang. echo area).  Obszar echa zawiera ostatnia dolna linie ekranu.
+
+
+* LINIA STANU
+-------------
+
+Linia, kt�ra znajduje si� bezpo�rednio nad obszarem echa, zwana jest
+"lini� trybu" (ang. modeline).  Pokazuje ona tekst podobny do
+nast�puj�cego:
+
+--**-XEmacs: TUTORIAL         (Fundamental)--L670--58%----------------
+
+Linia ta podaje u�yteczne informacje o stanie Emacsa i tekstu, kt�ry
+edytujesz.  Wiesz ju�, jakie jest znaczenie nazwy pliku: jest to plik,
+kt�ry odwiedzi�e�.  --NN%-- opisuje Twoja bie��c� pozycje wewn�trz
+tekstu; oznacza to, �e NN procent tekstu znajduje si� ponad g�rnym
+brzegiem ekranu.  Je�li pocz�tek pliku znajduje si� na pocz�tku
+ekranu, zamiast liczby --00%-- zobaczysz w tym miejscu --Top--.
+Podobnie dla ko�ca tekstu pojawi si� tam napis --Bot-- (od
+ang. bottom).  Je�li wy�wietlasz tekst na tyle kr�tki, ze mie�ci si� w
+ca�o�ci na ekranie, linia stanu poka�e --All--.
+
+Gwiazdki blisko pocz�tku linii trybu oznaczaj�, ze wprowadzi�e� do
+tekstu jakie� zmiany.  Bezpo�rednio po odwiedzeniu lub po zachowaniu
+pliku nie b�dzie w tym miejscu �adnych gwiazdek, a tylko my�lniki.
+
+Wewn�trz nawias�w znajdziesz informacje na temat trybu edycji, w
+kt�rym w�a�nie jest Emacs.  Domy�lnym trybem edycji jest tryb
+podstawowy (ang. fundamental), kt�ry jest trybem (w�a�nie w tej chwili
+u�ywanym--) u�ywanym w�a�nie w tej chwili.  Jest to przyk�ad "trybu
+g��wnego" (ang. major mode).
+
+Emacs mo�e dzia�a� w wielu trybach g��wnych.  Pewne z nich zosta�y
+zaprojektowane do edycji rozmaitych j�zyk�w i/lub rodzaj�w tekstu,
+takie jak tryb Lispu, tryb tekstowy, itd.  W danej chwili mo�e by�
+aktywny tylko jeden g��wny tryb pracy, i to jego nazwa jest
+wy�wietlana w linii trybu w miejscu, w kt�rym teraz jest
+"Fundamental".
+
+Ka�dy z g��wnych tryb�w edycyjnych mo�e zmieni� zachowanie niekt�rych
+polece�.  Na przyk�ad, w Emacsie istniej� polecenia s�u��ce do
+tworzenia komentarzy w programach.  Ka�dy j�zyk programowania na sw�j
+spos�b okre�la, jak powinien wygl�da� komentarz, tak wiec ka�dy z
+g��wnych tryb�w edycyjnych musi wstawia� komentarze w specyficzny
+spos�b.  Ka�dy tryb edycyjny jest nazw� polecenia, kt�re mo�esz
+wykona�, by prze��czy� si� w ten tryb lub wy��czy� ten tryb.
+Przyk�adem mo�e by� M-x fundamental-mode, kt�re jest poleceniem
+prze��czaj�cym tryb podstawowy.
+
+Je�li zamierzasz edytowa� tekst w j�zyku angielskim, taki jak na
+przyk�ad oryginalna wersja tego podr�cznika, prawdopodobnie powiniene�
+u�ywa� trybu tekstowego (ang. text mode).
+
+>> Napisz M-x text-mode<Return>.
+
+Nie musisz si� martwi�, �adne z polece�, kt�re do tej pory pozna�e�,
+nie zmienia Emacsa w powa�ny spos�b.  Mo�esz jednak zauwa�y�, ze teraz
+M-f i M-b traktuj� apostrofy jako cz�ci s��w.  Poprzednio, w trybie
+podstawowym, polecenia te traktowa�y apostrofy jako separatory s��w.
+
+G��wne tryby edycji wprowadzaj� zwykle subtelne zmiany, takie jak
+opisana powy�ej: wi�kszo�� polece� robi dalej "to samo", robi to
+jednak w spos�b troszeczk� inny.
+
+By zobaczy� dokumentacj� na temat bie��cego g��wnego trybu edycji,
+naci�nij C-h m.
+
+>> Naci�nij C-u C-v raz lub wi�cej razy tak, by ta linia znalaz�a si�
+   blisko g�ry ekranu.
+
+>> Naci�nij C-h m, by zobaczy� jak tryb tekstowy r�ni si� od trybu
+   podstawowego. 
+
+>> Naci�nij q, by usun�� dokumentacje z ekranu.
+
+G��wne tryby edycji nazywaj� si� "g��wnymi", poniewa� s� tak�e
+podrz�dne tryby edycji (ang. minor modes).  Podrz�dne tryby edycji nie
+s� alternatyw� dla g��wnych tryb�w edycji, a jedynie ich niewielk�
+modyfikacj�.  Ka�dy podrz�dny tryb edycji mo�e zosta� w��czony lub
+wy��czony niezale�nie od pozosta�ych podrz�dnych tryb�w edycji oraz
+niezale�nie od g��wnego trybu edycji.  Mo�esz wiec u�ywa� jednego,
+kombinacji dowolnych, lub nie u�ywa� �adnego trybu podrz�dnego.
+
+Jednym z podrz�dnych tryb�w edycji, kt�ry jest bardzo u�yteczny
+szczeg�lnie do edycji tekstu angielskiego, jest tryb automatycznego
+wype�niania (ang. auto fill mode).  Je�li ten tryb jest w��czony,
+Emacs lamie linie pomi�dzy s�owami automatycznie, gdy wstawiasz tekst
+i linia robi si� za szeroka.
+
+Tryb automatycznego wstawiania w��cza si� na przyk�ad poprzez
+wywo�anie polecenia M-x auto-fill-mode<Return>.  Je�li ten tryb jest
+w��czony to samo polecenie wy��cza go, i vice versa.  M�wimy, ze
+polecenie to "prze��cza ten tryb".
+
+>> Napisz M-x auto-fill-mode<Return>.  Wstawiaj potem lini� pe�n�
+   "asdf " tak d�ugo, a� zobaczysz, �e si� podzieli na dwie linie.
+   Musisz wstawi� spacje pomi�dzy znaki, poniewa� tryb automatycznego
+   wype�niania �amie linie tylko tam, gdzie s� spacje.
+
+Margines jest zazwyczaj ustawiony na 70 znak�w, ale mo�esz go zmieni�
+za pomoc� polecenia C-x f.  Powiniene� poda� mu argument liczbowy
+m�wi�cy, w kt�rej kolumnie ma zosta� ustawiony margines.
+
+>> Wywo�aj C-x f z argumentem r�wnym 20. (C-u 2 0 C-x f).
+   Napisz potem jaki� tekst i zauwa�, ze Emacs wype�nia linie do
+   d�ugo�ci co najwy�ej 20 znak�w.  Ustaw margines z powrotem na
+   70 znak�w, wywo�uj�c jeszcze raz C-x f.
+
+Je�li dokonujesz zmian wewn�trz akapitu, tryb 
+automatycznego wype�niania nie wyr�wna marginesu
+sam z siebie.  By wywo�a� polecenie
+wyr�wnania marginesu, naci�nij M-q (Meta-q), 
+podczas gdy kursor znajduje si� wewn�trz akapitu.
+
+>> Przesu� kursor do poprzedniego akapitu i naci�nij M-q.
+
+
+* SZUKANIE
+----------
+
+Emacs potrafi szuka� �a�cuch�w (zwartych ci�g�w znak�w lub s��w)
+zar�wno wstecz jaki i do przodu.  Szukanie �a�cucha jest poleceniem,
+kt�re przesuwa kursor; przesuwa ono kursor do nast�pnego miejsca, w
+kt�rym dany �a�cuch wyst�puje.
+
+Polecenie Emacsa "search" r�ni si� od podobnych polece� innych
+edytor�w w tym sensie, ze jest ono przyrostowe.  Znaczy to, ze
+szukanie odbywa si� w trakcie, gdy Ty wpisujesz kolejne znaki
+�a�cucha, kt�ry ma zosta� odnaleziony.
+
+Poleceniami zapocz�tkowuj�cymi szukanie s�: C-s dla szukania w prz�d
+oraz C-r dla szukania wstecz.  POCZEKAJ PROSZ�!  Nie pr�buj ich w tej
+chwili.
+
+Gdy naci�niesz C-s zauwa�ysz, ze tekst "I-search" pojawi si� w
+obszarze echa.  Informuje Ci� to, �e Emacs znajduje si� w trybie
+"incremental search", czekaj�c by� napisa� tekst, kt�ry ma on znale��.
+Naci�niecie <Return> ko�czy proces szukania.
+
+>> Teraz naci�nij C-s, by rozpocz�� szukanie.  POWOLI, litera po
+   literze, napisz s�owo "kursor", zatrzymuj�c si� po ka�dym znaku i
+   obserwuj�c, gdzie zatrzymuje si� kursor.  Gdy naci�niesz drugie
+   "r", b�dzie mo�na powiedzie�, �e szuka�e� s�owa "kursor"
+   jednokrotnie.  Naci�nij C-s jeszcze raz, by znale�� nast�pne
+   wyst�pienie s�owa "kursor".  Naci�nij teraz <Delete> cztery
+   razy i zobacz, co si� dzieje z kursorem.  Naci�nij <RET>, by sko�czy�
+   szukanie.
+
+Widzia�e�, co si� dzia�o? Emacs podczas szukania przyrostowego pr�buje
+przej�� do miejsca wyst�pienia �a�cucha, kt�ry do tej pory wpisa�e�,
+pod�wietlaj�c go dla Twojej wygody.  By znale�� nast�pne wyst�pienie
+s�owa "kursor", po prostu naci�nij C-s jeszcze raz.  Je�li takiego nie
+ma, Emacs zapiszczy i powie Ci, ze szukanie "sko�czy�o si� pora�k�".
+Naci�niecie C-g tak�e przerywa proces szukania.
+
+UWAGA: W niekt�rych systemach naci�niecie C-s zamrozi ekran i nie
+zobaczysz �adnego tekstu z Emacsa.  Oznacza to, �e sk�adowa systemu
+operacyjnego, zwana kontrol� przep�ywu (ang. "flow control")
+przechwyci�a C-s i nie pozwoli�a mu dojs� do Emacsa.  By odzyska�
+kontrole nad ekranem, nacisnij C-q.  Dodatkowej pomocy poszukaj w
+rozdziale "Spontaneous Entry to Incremental Search" w podr�czniku
+Emacsa.
+
+Jesli podczas szukania przyrostowego naci�niesz <Delete> zauwa�ysz, ze
+ostatni znak, kt�ry wcisn��es znika i kursor wraca do poprzedniego
+miejsca.  Na przyk�ad, za��my, ze nacisn��es "k" i znalaz�es pierwsze
+wyst�pienie tej litery.  Jesli teraz naci�niesz "u", kursor przesunie
+si� do pierwszego wyst�pienia "ku".  Teraz nacisnij <Delete>.  Skasuje
+to "u" z �a�cucha, kt�rego poszukujesz, a kursor wr�ci do pierwszego
+wyst�pienia "k".
+
+Je�li podczas szukania nacisniesz jaki� klawisz razem z META lub CTRL
+(z nielicznymi wyj�tkami --- znakami, kt�re maj� specjalne znaczenie
+podczas szukania, takimi jak C-s i C-r) szukanie zostanie przerwane.
+
+C-s rozpoczyna proces szukania, kt�ry poszukuje �a�cucha, kt�ry
+znajduje si� ZA bie��c� pozycja kursora.  Je�li chcesz szuka� czego�
+wcze�niej w tek�cie, naci�nij C-r.  Wszystko, co powiedzieli�my o C-s
+stosuje si� do C-r, oczywi�cie ze zmian� kierunku szukania na wstecz.
+
+
+* WIELE OKIEN
+-------------
+
+Jedn� z przyjemnych cech Emacsa jest mo�liwo�� wy�wietlania wi�cej ni�
+jednego okna na raz.
+
+>> Przesu� kursor do tej linii i naci�nij C-u 0 C-l.
+
+>> Naci�nij teraz C-x 2, co podzieli ekran na dwa okna.  Obydwa okna
+   wy�wietlaj� ten podr�cznik.  Kursor pozostaje w g�rnym oknie.
+
+>> Naci�nij C-M-v by przewin�� dolne okno.  (Je�li nie masz
+   prawdziwego klawisza Meta, naci�nij ESC C-v.)
+
+>> Naci�nij C-x o ("o" jak angielskie "other") by przesun�� kursor do
+   dolnego okna.  U�yj C-v i M-v w dolnym oknie by przewin�� jego
+   zawarto��.  Polecenia, kt�re masz wykona� czytaj w g�rnym oknie.
+
+>> Naci�nij C-x o jeszcze raz tak, by kursor wr�ci� do g�rnego okna.
+   Kursor w g�rnym oknie nie zmieni� po�o�enia.
+
+Ka�de okno pami�ta po�o�enie swojego w�asnego kursora, lecz tylko
+jedno okno w danej chwili wy�wietla kursor.  Wszystkie polecenia
+edycyjne stosuj� si� do okna, w kt�rym jest kursor.  To okno nazywane
+jest "wybranym oknem".
+
+Polecenie C-M-v jest bardzo u�yteczne gdy edytujesz tekst w jednym
+oknie, a drugiego u�ywasz tylko jako punkt odniesienia.  Dzi�ki temu
+kursor mo�e zawsze znajdowa� si� w oknie, zawarto�� kt�rego edytujesz,
+a Ty mo�esz przesuwa� drugie okno za pomoc� C-M-v.
+
+C-M-v to przyk�ad znaku, kt�ry uzyskuje si� za pomoc� CONTROL-META.
+Je�li masz prawdziwy klawisz META, C-M-v mo�esz uzyska� przytrzymuj�c
+jednocze�nie CTRL oraz META i naciskaj�c v.  Nie jest wa�ne, co
+zosta�o naci�niete wcze�niej, CTRL czy META, poniewa� obydwa te
+klawisze dzia�aj� jako modyfikatory znaczenia klawiszy, kt�re
+naciskasz.
+
+Je�li nie masz klawisza META i u�ywasz w jego zast�pstwie ESC,
+kolejno�� naciskania klawiszy jest znacz�ca: musisz najpierw nacisn��
+i pu�ci� ESC, po czym nacisn�� CTRL-v; CTRL-ESC v nie b�dzie dzia�a�.
+Dzieje si� tak dlatego, ze ESC jest znakiem, a nie modyfikatorem.
+
+>> Naci�nij C-x 1 (w g�rnym oknie), by pozby� si� dolnego okna.
+
+(Je�li nacisn��by� C-x 1 w dolnym oknie, to znik�oby g�rne.  Mo�esz
+sobie t�umaczy� to polecenie jako "zatrzymaj tylko jedno okno --- to w
+kt�rym w�a�nie jestem".)
+
+Nie musisz wy�wietla� tego samego bufora w obydwu oknach.  Je�li
+u�yjesz C-x C-f by wy�wietli� plik w jednym z okien, zawarto��
+drugiego nie zmieni si�.  W ka�dym oknie mo�esz wy�wietla� r�ne pliki
+niezale�nie.
+
+Oto inny spos�b u�ywania dw�ch okien do wy�wietlania dw�ch r�nych
+rzeczy:
+
+>> Naci�nij C-x 4 C-f i nazw� jednego z Twoich plik�w.  Zako�cz
+   wprowadzanie klawiszem <Return>.  Podany plik pojawi si� w dolnym
+   oknie razem z kursorem, kt�ry tam przeskakuje.
+
+>> Naci�nij C-x o, by wr�ci� do g�rnego okna, oraz C-x 1 by
+   usun�� dolne okno.
+
+
+* REKURSYWNE POZIOMY EDYCJI
+---------------------------
+
+Czasami mo�esz znale�� si� w czym�, co nazywa si� "rekursywnym
+poziomem edycji".  Mo�esz to rozpozna� po nawiasach kwadratowych w
+linii trybu, obejmuj�cych nawiasy okr�g�e zawieraj�ce nazw� g��wnego
+trybu edycji.  Na przyk�ad, m�g�by� widzie� [(Fundamental)] zamiast
+(Fundamental).
+
+By wyj�� z rekursywnego poziomu edycji naci�nij ESC ESC ESC.  Jest to
+og�lnego przeznaczenia "wychodzimy".  Mo�esz go u�y� tak�e by pozby�
+si� nadmiaru okien lub wyj�� z minibufora.
+
+>> Naci�nij M-x by wej�� do minibufora; naci�nij potem ESC ESC ESC, by
+   z niego wyj��.
+
+Nie mo�esz u�y� C-g, by wyj�� z rekursywnego poziomu edycji.  Dzieje
+si� tak dlatego, ze C-g jest u�ywane do anulowania polece� i
+argument�w WEWN�TRZ rekursywnego poziomu edycji.
+
+
+SZUKANIE DODATKOWEJ POMOCY
+--------------------------
+
+W tym podr�czniku spr�bowali�my dostarczy� tylko tyle informacji, ile
+jest niezb�dne, by� m�g� zacz�� u�ywa� Emacsa.  Emacs jest istn�
+kopalni� najr�niejszych rzeczy, kt�rych nie spos�b tutaj opisa�.
+Zapewne b�dziesz chcia� dowiedzie� si� wi�cej o Emacsie, poniewa�
+posiada on wiele po��danych cech, o kt�rych na razie nic nie wiesz.
+Jest w nim zaszyte mn�stwo wewn�trznej dokumentacji, kt�ra mo�e by�
+osi�gni�ta za pomoc� Control-h, kt�re okre�lamy mianem "znaku pomocy"
+z powodu spe�nianej przez niego roli.
+
+By uzyska� pomoc, naci�nij C-h a potem znak, kt�ry okre�la jakiego
+typu pomocy oczekujesz.  Je�li poczujesz si� NAPRAWD� zagubiony,
+napisz C-h ? i Emacs spr�buje powiedzie� Ci, jakiego typu pomocy mo�e
+Ci dostarczy�.  Je�li naci�niesz C-h a potem zadecydujesz, �e pomoc
+nie jest Ci jednak potrzebna, po prostu wci�nij C-g by anulowa� C-h.
+
+Najprostsz� pomoc mo�esz uzyska� naciskaj�c C-h c.  Naci�nij C-h a
+potem c, po czym kombinacje klawiszy polecenia, i Emacs wy�wietli
+bardzo kr�tki opis polecenia.
+
+>> Naci�nij C-h c Control-p.
+   Powinno to przywo�a� komunikat, o tre�ci podobnej do
+
+	C-p runs the command previous-line
+
+W ten spos�b mo�esz uzyska� "nazw� funkcji".  Przydaje si� to podczas
+pisania kodu w Lispie, kt�ry rozszerza Emacsa; wystarcza to tak�e do
+przypomnienia Ci, co dane polecenie robi, je�li widzia�e� je ju�
+wcze�niej, ale nie zapami�ta�e� go.
+
+Polecenia wywo�ywane za pomoc� wieloznakowej kombinacji klawiszy, na
+przyk�ad C-x C-s oraz (je�li nie masz klawisza META lub EDIT) <ESC>v,
+s� tak�e dopuszczalne po C-h c.
+
+By uzyska� wi�cej informacji na temat polecenia, naci�nij C-h k
+zamiast C-h c.
+
+>> Naci�nij C-h k Control-p.
+
+To polecenie wy�wietla dokumentacj� na temat danej funkcji oraz jej
+nazw� w oknie Emacsa.  Gdy sko�czysz �ledzi� wynik tego polecenia
+naci�nij C-x 1, by pozby� si� tekstu pomocy.  Nie musisz tego robi� od
+razu.  Mo�esz wykona� pewne operacje w oparciu o tekst pomocy zanim
+naci�niesz C-x 1.
+
+Oto kilka innych u�ytecznych wariant�w C-h:
+
+   C-h f	Opisz funkcje o podanej nazwie.
+
+>> Napisz C-h f previous-line<Return>.  Wypisze to na ekranie ca��
+   informacje, jak� Emacs ma na temat funkcji, kt�ra implementuje
+   polecenie C-p.
+
+   C-h a	Apropos.   Wpisz s�owo kluczowe, a Emacs wypisze list�
+                wszystkich polece�, kt�rych nazwa zawiera to s�owo.
+                Polecenia te mog� zosta� wywo�ane za pomoc� Meta-x.
+                Dla niekt�rych polece� Apropos wypisze jedno- lub
+                dwuznakowe sekwencje, kt�re wywo�uj� dane polecenie.
+
+>> Napisz C-h a file<Return>.  Zobaczysz list� wszystkich polece�,
+   dost�pnych za pomoc� M-x, kt�re maja s�owo "file" w swojej nazwie.
+   Zauwa�ysz tam tak�e polecenia takie, jak C-x C-f oraz C-x C-w,
+   umieszczone obok nazw polece� "find-file" i "write-file".
+
+
+PODSUMOWANIE
+------------
+
+Pami�taj, �e by wyj�� z Emacsa na sta�e, u�ywaj C-x C-c.  By wyj�� do
+pow�oki na chwil� tak, by� m�g� wr�ci�, u�yj C-z. (To nie dzia�a pod
+X-Windows, poniewa� tam nie ma prawdziwego konceptu przej�cia na
+chwile do pow�oki.  Zamiast tego C-z ikonizuje okno Emacsa.)
+
+Ten podr�cznik by� pisany tak, by wszyscy nowi u�ytkownicy mogli go
+zrozumie�.  Je�li co� pozostawi� niejasnym, nie sied� cicho i nie
+obwiniaj siebie, tylko daj nam zna�!
+
+
+KOPIOWANIE
+----------
+
+Niniejszy podr�cznik jest potomkiem w d�ugiej linii podr�cznik�w
+Emacsa, kt�ra rozpoczyna si� od tego, kt�ry zosta� napisany przez
+Stuarta Cracrafta dla oryginalnego Emacsa.  Zosta� on zmodyfikowany we
+wrze�niu 1994 przez Bena Winga, kt�ry zaktualizowa� go, je�li chodzi o
+X-Windows.
+
+T�umaczenia na j�zyk polski dokona� Remek Trzaska z pomoc� Ryszarda
+Kubiaka.  Jesli polskie znaki nie byly poprawnie wyswietlane w tym
+buforze, oznacza to, ze nie masz zainstalowanych polskich fontow. 
+Pomoc w tym zakresie mozesz znalezc pod adresem: 
+               <URL:http://www.agh.edu.pl/ogonki>
+
+Ta wersja podr�cznika, podobnie jak GNU Emacs, jest zastrze�ona, a
+pozwolenie na kopiowanie udzielone jest pod nast�puj�cymi warunkami:
+
+Copyright (c) 1985, 1994 Free Software Foundation
+
+   Permission is granted to anyone to make or distribute verbatim
+   copies of this document as received, in any medium, provided that
+   the copyright notice and permission notice are preserved,
+   and that the distributor grants the recipient permission
+   for further redistribution as permitted by this notice.
+
+   Permission is granted to distribute modified versions
+   of this document, or of portions of it,
+   under the above conditions, provided also that they
+   carry prominent notices stating who last altered them.
+
+Warunki kopiowania samego Emacsa s� w pewnym stopniu inne, aczkolwiek
+zachowuj� te sama idee.  Prosz�, przeczytaj plik COPYING, po czym
+rozdaj swoim znajomym kopie Emacsa.  Pom� zwalczy� przeszkody w
+rozpowszechnianiu oprogramowania przez tworzenie i dzielenie si�
+oprogramowaniem.