xemacs-beta: etc/TUTORIAL.pl comparison

comparison etc/TUTORIAL.pl @ 215:1f0dabaa0855 r20-4b6

Import from CVS: tag r20-4b6

author	cvs
date	Mon, 13 Aug 2007 10:07:35 +0200
parents
children

comparison

equal deleted inserted replaced

-:c5d88c05e1e9
+:1f0dabaa0855
+Copyright (c) 1985, 1994 Free Software Foundation, Inc.  Szczegóły na
+końcu pliku.
+Czytasz właśnie krótki podręcznik Emacsa.
+Polecenia Emacsa ogólnie wymagają wciśnięcia klawisza CONTROL (czasami
+oznaczanego CTRL lub CTL) lub klawisza META.  Na niektórych
+klawiaturach klawisz META jest oznaczany ALT lub EDIT, albo jeszcze
+inaczej (na przykład na klawiaturach firmy SUN klawisz ze znakiem karo
+na lewo od klawisza odstępu to jest właśnie META).  Jeśli nie masz
+klawisza META, możesz w jego zastępstwie używać ESC.  Zamiast pisać
+META czy CONTROL za każdym razem, gdy masz przycisnąć ten klawisz,
+używać będziemy następujących skrótów:
+C-<znak> oznacza trzymanie klawisza CONTROL podczas
+wciskania klawisza <znak>.  Na przykład C-f będzie odpowiadało
+naciśnięciu f, podczas gdy klawisz CONTROL był wciśnięty.
+M-<znak> oznacza trzymanie klawisza META wciśniętego podczas
+wciskania klawisza <znak>.  Jeśli nie masz klawisza META,
+naciśnij i puść klawisz ESC, a potem naciśnij
+klawisz <znak>.
+Uwaga: by zakończyć sesje Emacsa naciśnij C-x C-c (dwa znaki).
+Znaki ">>" na lewym marginesie w dalszej części tego podręcznika
+oznaczają ćwiczenia dla Ciebie.  Na przykład:
+<<Blank lines inserted here by startup of help-with-tutorial>>
+>>  Teraz naciśnij C-v (następny ekran), by przejść na następny ekran
+podręcznika (zrób to naciskając jednocześnie klawisz CONTROL
+i v).  Od tego momentu powinieneś robić to zawsze, gdy dojdziesz
+do końca ekranu.
+Zwróć uwagę na to, ze kilka linii powtarza się, gdy przechodzisz z
+ekranu na ekran; zachowanie to ma zapewnić pewna ciągłość podczas
+przesuwania się w obrębie pliku.
+Pierwsza umiejętnością, która powinieneś opanować, jest sposób
+przesuwania się z miejsca na miejsce.  Już wiesz, jak przesuwać się o
+jeden ekran do przodu.  By przesunąć się o jeden ekran do tylu,
+wciśnij M-v (wciśnij META i naciśnij v, lub naciśnij <ESC>v jeśli nie
+masz klawisza META lub EDIT).
+>>  Spróbuj nacisnąć M-v, a potem C-v by przesunąć się w przód i w tył
+kilka razy.
+PODSUMOWANIE
+------------
+Następujące polecenia są użyteczne do przeglądania po jednym ekranie:
+	C-v	Przesuń się o jeden ekran do przodu
+	M-v	Przesuń się o jeden ekran do tylu
+	C-l	Wyczyść ekran i wyświetl go na nowo, umieszczając
+tekst z okolic kursora w środku ekranu.
+(Ta kombinacja to CONTROL-L, a nie CONTROL-1.)
+>> Znajdź kursor i zapamiętaj, jaki tekst jest w jego okolicy.
+Naciśnij następnie C-l.
+Znajdź kursor jeszcze raz i zwróć uwagę, że znajduje
+się on w okolicy tego samego tekstu.
+PODSTAWY KIEROWANIA KURSOREM
+----------------------------
+Przesuwanie się z ekranu na ekran jest użyteczne, ale jak przejść do
+określonego miejsca w obrębie jednego ekranu?
+Można to zrobić na kilka sposobów.  Najprostszym jest użycie poleceń
+C-p, C-b, C-f oraz C-n.  Każde z tych poleceń przesuwa kursor o jeden
+wiersz lub kolumnę w określonym kierunku.  Oto schemat, który to
+obrazuje:
+	           Poprzednia linia, C-p
+(ang. previous line)
+:
+:
+Wstecz, C-b ....  Kursor ....  Do przodu, C-f
+(ang. back)          :         (ang. forward)
+:
+:
+Następna linia, C-n
+(ang. next line)
+>> Przesuń kursor na środek schematu za pomocą C-n lub C-p.  Naciśnij
+potem C-l, by zobaczyć cały diagram na środku ekranu.
+To są podstawowe polecenia kierujące położeniem kursora, których
+będziesz używać nieustannnie, warto więc je zapamiętać.
+>> Naciśnij kilka razy C-n, by przesunąć kursor do tej linii.
+>> Przesuń się w głąb linii za pomocą C-f, a potem do góry za pomocą
+C-p.  Zwróć uwagę na zachowanie się C-p, gdy kursor jest w środku
+linii.
+Każda linia tekstu kończy się znakiem nowej linii, który oddziela ja
+od następnej.  Każdy Twój plik powinien kończyć się znakiem nowej
+linii (ale Emacs nie zmusza Cię do tego).
+>> Spróbuj nacisnąć C-b na początku linii.  Powinno to Cię przenieść
+na koniec poprzedniej linii.  Dzieje się tak dlatego, że kursor
+przechodzi nad znakiem nowej linii.
+C-f przechodzi nad znakiem nowej linii tak samo jak C-b.
+>> Naciśnij kilka razy C-b, byś dostrzegł, gdzie jest kursor.
+Naciśnij potem C-f, by wrócić na koniec linii.  W końcu naciśnij
+jeszcze raz C-f, by przejść do następnej linii.
+Gdy przesuwasz kursor poza dolna krawędź ekranu, tekst za krawędzią
+przesuwa się na ekran (ang. scrolling).  Dzięki temu Emacs może
+przesunąć kursor do określonego miejsca bez umieszczania go poza
+ekranem.
+>> Spróbuj przesunąć kursor poza dolna granice ekranu za pomocą C-n i
+zobacz co się stanie.
+Jeśli przesuwanie się o jeden znak na raz jest dla Ciebie za wolne,
+spróbuj przesuwać się o słowa.  M-f (Meta-f) przesuwa kursor do przodu
+o słowo, a M-b przesuwa go do tylu o jedno słowo.
+>> Spróbuj nacisnąć kilka M-f i M-b.
+Gdy jesteś w środku słowa, M-f przesuwa kursor na koniec słowa.  Jeśli
+natomiast jesteś w przerwie miedzy słowami, M-f przesuwa kursor na
+koniec następnego słowa.  M-b zachowuje się podobnie, jak chodzi o
+ruch do tyłu.
+>> Naciśnij M-f i M-b kilka razy na przemian z C-f i C-b tak, byś
+mógł zauważyć działanie M-f i M-b naciśnietych w różnych miejscach
+wewnątrz i pomiędzy słowami.
+Zauważ podobieństwo pomiędzy C-f i C-b oraz M-f i M-b.  Bardzo często
+kombinacje zawierające Meta opisują operacje związane z jednostkami
+językowymi (słowa, zdania, akapity), podczas gdy kombinacje oparte o
+Control działają na podstawowych jednostkach niezależnych od tego, co
+edytujesz (znaki, linie, itd.).
+Ta zależność stosuje się do linii i zdań: C-a i C-e przesuwają kursor
+na początek i koniec linii, a M-a i M-e przesuwają go na początek i
+koniec zdania.
+>> Naciśnij kilka razy C-a, a potem kilka razy C-e.
+Powtórz to z M-a, a potem z M-e.
+Czy zauważyłeś, ze powtarzanie C-a nic nie zmienia, natomiast powtórne
+M-a przesuwa Cię o jedno zdanie?  Chociaż nie jest to do końca
+analogiczne, wydaje się jednak naturalne.
+Położenie kursora w tekście określane jest mianem "punktu".
+Oto podsumowanie prostych poleceń służących do przesuwania kursora,
+włącznie z operacjami dotyczącymi słów i zdań:
+	C-f	Do przodu o jeden znak
+	C-b	W tył o jeden znak
+	M-f	Do przodu o słowo
+	M-b	W tył o słowo
+	C-n	Następna linia
+	C-p	Poprzednia linia
+	C-a	Początek linii
+	C-e	Koniec linii
+	M-a	W tył na początek zdania
+	M-e	Do przodu na koniec zdania
+>> Przećwicz kilka razy wszystkie powyższe polecenia dla wprawy.
+Są one najczęściej używanymi poleceniami.
+Dwa inne ważne polecenia przesuwające kursor to M-< (Meta i znak
+mniejszości), które przesuwa kursor na początek całego tekstu i M->
+(Meta i znak większości), które przesuwa kursor na koniec całego
+tekstu.
+Na większości terminali "<" jest nad przecinkiem, tak wiec musisz użyć
+klawisza Shift by nacisnąć "<".  Musisz wiec także użyć Shift by
+nacisnąć M-<.  Bez Shift byłoby to M-przecinek.
+>> Naciśnij M-< by przejść na początek podręcznika.  Użyj potem C-v
+kilkukrotnie, by wrócić tutaj.
+>> Teraz naciśnij M->, by przejść na koniec podręcznika.  Wróć do tego
+miejsca za pomocą kilkukrotnego M-v.
+Jeśli Twój terminal ma klawisze strzałek, to możesz ich użyć do
+przesuwania kursora.  Zalecamy Ci nauczenie się kombinacji C-b, C-f,
+C-n i C-p z trzech powodów.  Po pierwsze, działają one na wszystkich
+typach terminali.  Po drugie, gdy już zdobędziesz pewna praktykę w
+posługiwaniu się Emacsem, będzie Ci szybciej nacisnąć te kombinacje
+niż klawisze strzałek (ponieważ nie wymaga to przenoszenia dłoni z
+miejsca, które zajmują podczas szybkiego pisania za pomocą 10 palców).
+Po trzecie wreszcie, gdy już wyrobisz sobie zwyczaj posługiwania się
+tymi poleceniami z klawiszem Control, będziesz mógł łatwo nauczyć się
+innych zaawansowanych poleceń przesuwających kursor.
+Większość poleceń Emacsa akceptuje argument liczbowy; dla większości
+poleceń służy on jako liczba powtórzeń.  Sposób, w jaki określasz
+liczbę powtórzeń polecenia, to naciśniecie C-u a potem cyfr, zanim
+naciśniesz polecenie.  Jeśli masz klawisz META (lub EDIT lub ALT),
+alternatywnym sposobem jest wciskanie klawiszy cyfr podczas
+wprowadzania argumentu liczbowego.  Zalecamy nauczenie się metody
+klawisza C-u, ponieważ działa ona na wszystkich terminalach.
+Na przykład C-u 8 C-f przesuwa kursor do przodu o osiem znaków.
+>> Spróbuj użyć C-n i C-p z argumentem liczbowym, by przesunąć kursor
+do jednej z linii w pobliżu tego zdania za pomocą tylko jednego
+polecenia.
+Większość poleceń używa argumentu liczbowego jako liczba powtórzeń.
+Jest kilka poleceń, które używają go w inny sposób.  C-v i M-v są
+wśród tych wyjątków.  Jeśli poda się im argument, przesuwają zawartość
+ekranu w gore lub w dół o podana liczbę linii zamiast o tyleż ekranów.
+Na przykład C-u 4 C-v przewija ekran o 4 linie.
+>> Spróbuj nacisnąć C-u 8 C-v.
+To powinno było przewinąć ekran do góry o 8 linii.  Jeśli chciałbyś
+przewinąć go w dół, możesz podać argument przed poleceniem M-v.
+Jeśli używasz systemu X-Windows, prawdopodobnie po prawej stronie okna
+Emacsa znajduje się prostokątny obszar, nazywany po angielsku
+"scrollbar".  Za jego pomocą możesz przewijać tekst, używając do tego
+celu myszy.
+>> Spróbuj nacisnąć środkowy klawisz myszy u góry podświetlonego
+obszaru na scrollbarze.  To powinno przewinąć tekst do miejsca
+określonego wysokością, na której nacisnąłeś klawisz myszy.
+>> Przesuń mysz do miejsca oddalonego od górnego końca scrollbaru
+mniej więcej o trzy linie i naciśnij lewy klawisz myszy kilka razy.
+* KIEROWANIE KURSOREM Z X TERMINALA
+-----------------------------------
+Jeśli masz X terminal, prawdopodobnie łatwiej Ci będzie używać
+klawiszy strzałek po prawej stronie klawiatury do kierowania kursorem.
+Klawisze strzałek w lewo, w prawo, w górę i w dół działają zgodnie z
+oczekiwaniem; odpowiadają one dokładnie C-b, C-f, C-p i C-n, ale są
+łatwiejsze do zapamiętania.  Możesz także używać C-lewo i C-prawo by
+przesuwać się o słowa oraz C-góra i C-dół, by przesuwać się o bloki
+(np. akapity, jeśli edytujesz tekst).  Jeśli masz klawisze oznaczone
+HOME (lub BEGIN) oraz END, zaniosą Cię one na początek i koniec linii,
+a C-home i C-end na początek i koniec pliku.  Jeśli Twoja klawiatura
+ma klawisze PgUp i PgDn, możesz ich użyć do przesuwania się o jeden
+ekran za jednym razem, tak jak M-v i C-v.
+Wszystkie te polecenia akceptują argument liczbowy, jak to jest
+opisane powyżej.  Możesz stosować pewne skróty w celu wpisania tych
+argumentów: naciśnij i trzymaj CONTROL lub META i wpisz liczbę.  Na
+przykład, by przesunąć kursor o 12 słów w prawo naciśnij C-1 C-2
+C-prawo.  Zwróć uwagę, ze jest to łatwe do wpisania, ponieważ nie
+musisz puszczać klawisza CONTROL podczas wciskania klawiszy.
+* GDY EMACS JEST ZABLOKOWANY
+----------------------------
+Jeśli Emacs przestaje odpowiadać na Twoje polecenia, możesz go
+bezpiecznie zatrzymać przyciskając C-g.  Możesz użyć C-g do przerwania
+polecenia, które zabiera zbyt wiele czasu.
+Możesz użyć C-g także, by anulować argument liczbowy lub początek
+polecenia, którego nie chcesz dokańczać.
+>> Napisz C-u 100 jako argument liczbowy, po czym naciśnij C-g.
+Teraz naciśnij C-f.  Powinno przesunąć to kursor o tylko jeden
+znak, ponieważ anulowałeś argument za pomocą C-g.
+Jeśli nacisnąłeś <ESC> przez pomyłkę, możesz tego się pozbyć za pomocą
+C-g.
+* ZABLOKOWANE POLECENIA
+-----------------------
+Pewne polecenia Emacsa są "zablokowane", tak by początkujący
+użytkownicy nie mogli ich wywołać przez przypadek.
+Jeśli wywołasz jedno z zablokowanych poleceń, Emacs wypisze komunikat
+informujący o tym, co to za polecenie, i zapyta Cię, czy chcesz je
+wywołać.
+Jeśli naprawdę chcesz wywołać to polecenie, naciśnij spacje w
+odpowiedzi na pytanie.  Jeśli nie chcesz wywołać zablokowanego
+polecenia, odpowiedz na pytanie naciskając "n".
+>> Napisz `C-x n p' (co jest zablokowanym poleceniem) i odpowiedz "n"
+na zadane pytanie.
+* OKNA
+------
+Emacs może mięć kilka okien, każde wyświetlające własny tekst.  Zwróć
+uwagę, ze "okno" jeśli chodzi o Emacsa, nie odnosi się do osobnego
+okienka systemu okienkowego, ale do pojedynczego panelu wewnątrz
+okienka systemu X-Windows.  (Emacs może mięć kilka X-okien, lub
+"ramek" w terminologii Emacsa.  Opisane jest to poniżej.)
+Na tym etapie lepiej jest się nie zagłębiać w techniki wykorzystujące
+kilka okien.  Powinieneś jedynie wiedzieć, w jaki sposób pozbyć się
+nadmiaru okien, które mogą pojawić się jako składniki systemu pomocy
+lub wynik pewnych poleceń.  Robi się to w prosty sposób:
+	C-x 1	Jedno okno (tzn. zabij wszystkie inne okna).
+Kombinacja ta to Control-x, po którym występuje cyfra 1.  C-x 1
+powiększa okno, w którym jest kursor tak, by zajęło cały ekran.
+Kasuje to wszystkie inne okna Emacsa.
+>> Przesuń kursor do tej linii i naciśnij C-u 0 C-l.
+(C-l, jak pamiętasz odświeża zawartość ekranu.  Jeśli poda się temu
+poleceniu argument liczbowy, będzie to oznaczało "odśwież zawartość
+ekranu i umieść bieżąca linie o tyle linii od góry ekranu".  Tak wiec
+C-u 0 C-1 oznacza "odśwież ekran, umieszczając bieżąca linie na samej
+górze".)
+>> Naciśnij Control-x 2
+Zauważ jak okno się kurczy, podczas gdy nowe okno pojawia się,
+wyświetlając zawartość tego bufora.
+>> Naciśnij C-x 1 i nowe okno zniknie.
+* WSTAWIANIE I USUWANIE
+-----------------------
+Jeśli chcesz wstawiać tekst, po prostu go napisz.  Znaki, które da się
+wyświetlić, takie jak A, 7, *, itd, Emacs traktuje jako tekst i
+wstawia natychmiast do bufora.  Naciśnij <Return> (znak powrotu
+karetki), by wstawić znak nowej linii.
+Ostatni znak, który napisałeś możesz skasować przez naciśniecie
+klawisza <Delete>.  Klawisz ten może być oznaczony "Del".  W pewnych
+wypadkach klawisz "Backspace" może służyć za <Delete>, ale nie jest to
+regułą!
+Ogólniej, <Delete> usuwa znak bezpośrednio przed bieżąca pozycją
+kursora.
+>> Zrób to teraz: wstaw kilka znaków, po czym usuń je za pomaca
+kilkukrotnego naciśnięcia <Delete>.  Nie przejmuj się tym,
+że zmieniasz ten plik; nie zmienisz w ten sposób głównego pliku
+podręcznika.  To jest Twoja własna kopia.
+Gdy linia tekstu staje się zbyt długa, by zmieścić się w jednym
+wierszu na ekranie, jest ona "kontynuowana" w następnym wierszu
+ekranu.  Znak "backslash" (`\') na prawym marginesie pozwala Ci
+rozpoznać takie linie.
+>> Wpisuj jakiś tekst tak długo, aż dojdziesz do prawego marginesu, i
+potem nie przestawaj.  Zauważysz, ze pojawi się linia kontynuacji.
+>> Użyj <Delete> by usunąć tekst tak, by linia znowu
+mieściła się na ekranie.  Linia kontynuacji zniknie.
+Znak nowej linii może być kasowany tak, jak każdy inny znak.
+Usuniecie znaku nowej linii łączy je w jedna.  Jeśli powstała w wyniku
+tego linia jest zbyt długa, by zmieścić się na szerokość ekranu,
+zostanie ona wyświetlona z linią kontynuacji.
+>> Przesuń kursor na początek linii i naciśnij <Delete>.  Bieżąca
+linia zostanie połączona z poprzednia.
+>> Naciśnij <Return>, by z powrotem wstawić znak nowej linii, który
+skasowałeś.
+Pamiętaj, ze większość poleceń Emacsa może zostać wywołanych z
+parametrem liczby powtórzeń; dotyczy to także znaków tekstu.  Argument
+liczbowy powoduje wstawienie znaku kilkukrotnie.
+>>  Spróbuj zrobić to teraz -- naciśnij C-u 8 * by uzyskać ********.
+Nauczyłeś się już większej części podstawowych sposobów pisania oraz
+poprawiania błędów.  W Emacsie możesz usuwać również cale słowa lub
+cale linie.  Oto podsumowanie operacji usuwania znaków:
+	<Delete>     usuń znak bezpośrednio przed kursorem
+	C-d          usuń znak bezpośrednio za kursorem
+	M-<Delete>   wytnij słowo bezpośrednio przed kursorem
+	M-d          wytnij następne słowo bezpośrednio za kursorem
+	C-k          wytnij zawartość linii od kursora do jej końca
+	M-k          wytnij wszystkie znaki od kursora do końca zdania
+Zauważ, ze <Delete> i C-d w połączeniu z M-<Delete> i M-d rozszerzają
+regule rozpoczętą przez C-f i M-f (Cóż, <Delete> tak naprawdę nie
+wymaga wciśnięcia Control, ale pomińmy to milczeniem).  C-k i M-k są
+podobne do C-e i M-e w sensie, że linie są odpowiednikami zdań.
+Gdy usuwasz więcej niż jeden znak naraz, Emacs zachowuje usunięty
+tekst tak, byś mógł go gdzieś wstawić z powrotem.  Wstawianie
+usuniętego tekstu to "wklejanie".  Możesz wklejać usunięty tekst bądź
+to w to samo miejsce, z którego został usunięty, bądź to w inne
+miejsca.  Ten sam tekst możesz wklejać kilkukrotnie, w celu uzyskania
+wielu kopii.  Poleceniem, które wkleja tekst jest C-y.
+Zauważ różnicę pomiędzy "wycinaniem" i "usuwaniem", polegającą na tym,
+ze wycięte rzeczy mogą być wklejone na nowo, natomiast usunięte nie.
+W ogólności, polecenia, które kasują dużo tekstu zachowują go, podczas
+gdy polecenia, które usuwają po prostu jeden znak lub puste linie i
+przerwy, nie zachowują usuniętego tekstu.
+>> Przesuń kursor na początek linii, która nie jest pusta.  Naciśnij
+C-k, by wyciąć tekst z tej linii.
+>> Naciśnij C-k jeszcze raz.  Zauważ, ze wycina to znak nowej linii,
+który znajduje się za ta linia.
+Zwróć uwagę, ze pojedyncze C-k wycina zawartość linii, a powtórne C-k
+wycina samą linie tak, że pozostałe linie przesuwają się do góry.  C-k
+traktuje argument liczbowy w specjalny sposób: wycina ono tyle linii
+ORAZ ich zawartość.  To nie jest samo powtarzanie kilka razy C-k.  C-u
+2 C-k wycina dwie linie i ich znaki nowej linii; dwukrotne naciśniecie
+C-k nie zrobiłoby tego.
+By odzyskać ostatnio wycięty tekst i wstawić go w miejsce kursora,
+naciśnij C-y.
+>> Twoja kolej.  Naciśnij C-y, by z powrotem wstawić tekst.
+Zwróć uwagę, ze jeśli naciśniesz C-k kilka razy pod rząd, cały wycięty
+tekst jest zachowywany w jednym kawałku tak, że jedno C-y wklei
+wszystkie linie.
+>> Naciśnij C-k kilka razy.
+By odzyskać ten wycięty tekst...
+>> ...naciśnij C-y.  Przesuń potem kursor o kilka linii w dół i
+naciśnij C-y jeszcze raz.  Widzisz, ze wstawia to ten sam tekst.
+Co zrobić, jeśli chcesz wstawić tekst, który wcześniej wyciąłeś, a
+potem wycinasz cos innego?  C-y wstawia tekst ostatnio wycięty.
+Poprzedni fragment nie jest jednak stracony.  Możesz wrócić do niego,
+używając polecenia M-y.  Po tym, jak naciśniesz C-y, by wstawić
+ostatnio wycięty tekst, naciśniecie M-y zastępuje wstawiony tekst
+poprzednio wyciętym.  Dalsze naciskanie M-y przywołuje coraz
+wcześniejsze fragmenty tekstu.  Gdy dojdziesz do tekstu, którego
+szukałeś, nie musisz robić nic, by został on we właściwym miejscu.  Po
+prostu kontynuuj edycję tekstu, pozostawiając wklejony tekst tam,
+gdzie się znajduje.
+Jeśli będziesz naciskał M-y wystarczająco wiele razy, dojdziesz do
+punktu, z którego wystartowałeś (tekst ostatnio wycięty).
+>> Wytnij jakąś line, zmień pozycję kursora i wytnij inna.  Naciśnij
+potem C-y by wstawić druga z wyciętych linii.  Potem naciśnij M-y,
+i linia ta zostanie zastąpiona przez ta pierwsza.  Naciśnij M-y
+jeszcze kilka razy, by zobaczyć co się dzieje.  Powtarzaj to tak
+długo, aż druga z linii pojawi się z powrotem.  Jeśli chcesz,
+możesz podąć M-y dodatnie i ujemne argumenty.
+* COFNIJ
+--------
+Jeśli wprowadzisz zmiany do tekstu, a potem dojdziesz do wniosku, że
+to była pomyłka, możesz cofnąć te zmiany za pomocą polecenia "cofnij"
+(ang. undo), C-x u.
+C-x u cofa zmiany wprowadzone przez jedno polecenie; jeśli powtórzysz
+C-x u kilka razy pod rząd, każde powtórzenie cofa koleje polecenie.
+Od tej reguły są dwa wyjątki: polecenia, które nie zmieniają tekstu
+nie liczą się jako polecenia, które można cofnąć (zarówno przesunięcia
+kursora, jak i przewijanie tekstu), oraz znaki wstawiane do tekstu
+(np.  litery) łączone są w grupy do 20.  (Ma to na celu zredukowanie
+liczby naciśnięć C-x u, które musiałbyś wykonać, by cofnąć wstawianie
+tekstu.)
+>> Wytnij te linie za pomocą C-k, a potem naciśnij C-x u i linia
+powinna pojawić się tu z powrotem.
+C-_ jest innym sposobem wywołania polecenia "cofnij"; działa to
+dokładnie tak samo jak C-x u, jest jedynie łatwiejsze do naciśnięcia
+kilka razy pod rząd.  Wada C-_ jest to, ze nie jest to oczywiste w
+jaki sposób nacisnąć te kombinacje na niektórych klawiaturach.  To
+właśnie dlatego C-x u jest także dostępne.  Na niektórych terminalach
+możesz nacisnąć C-_ poprzez przytrzymanie CTRL i naciśniecie /.
+Argument liczbowy podany przed C-_ lub C-x u określa liczbę powtórzeń
+tego polecenia.
+* PLIKI
+-------
+Aby edytowny przez Ciebie tekst został nma trwałe zachowany, musisz
+umieścić go w pliku.  W przeciwnym wypadku zniknie on, gdy Emacs w
+którym go edytowałeś zostanie zamknięty.  Zachowywanie Twojego tekstu
+w pliku nazywane bywa "odwiedzaniem" lub "znajdywaniem" pliku (ang.
+"visiting" lub "finding").
+Odwiedzanie pliku oznacza, że jego zawartość zostaje wyświetlona w
+Emacsie.  Bardzo często sprowadza się to do edycji samego pliku.
+Jednakże zmiany, które wprowadzasz nie są trwałe do momentu, w którym
+"zachowasz" plik (ang. save).  Zapobiega to sytuacji, w której
+zostawiasz w systemie plik, który został tylko w połowie zmieniony, a
+tego nie chcesz zrobić.  Nawet wtedy, gdy zachowujesz plik, Emacs
+zostawia oryginał zachowany pod inna nazwa na wypadek, gdybyś doszedł
+do wniosku, że wprowadzone zmiany były błędne.
+Jeśli popatrzysz na dół ekranu, zauważysz linie, która zaczyna i
+kończy się myślnikami i zawiera tekst "XEmacs: TUTORIAL".  W tej
+części ekranu zawsze możesz znaleźć nazwę pliku, który właśnie
+odwiedzasz.  W tej chwili odwiedzasz plik o nazwie "TUTORIAL", który
+jest Twoja własną kopią podręcznika Emacsa.  Obojętnie jaki plik
+odwiedzisz, jego nazwa pojawi się dokładnie w tym miejscu.
+Polecenia, które służą do odwiedzania i zachowywania plików różnią się
+od innych poleceń, które poznałeś tym, że składają się one z dwóch
+znaków.  Obydwa zaczynają się od znaku Control-x.  Jest mnóstwo
+poleceń, które zaczynają się od tego właśnie znaku; wiele z nich
+dotyczy plików, buforów i z tym związanych rzeczy.  Polecenia te mają
+długość dwóch, trzech lub czterech znaków.
+Kolejną nowa rzeczą odnośnie polecenia odwiedzania pliku jest to, że
+musisz mu podąć nazwę pliku, który chcesz znaleźć.  Mówimy o tym, że
+polecenie "czyta argument z terminala" (w tym wypadku argument jest
+nazwa pliku).  Po tym, gdy wpiszesz polecenie
+	C-x C-f   znajdź plik (ang. find a file)
+Emacs poprosi Cię o wpisanie nazwy pliku.  Nazwa ta pojawia się w
+dolnej linii ekranu.  Linię tę nazywa się "minibuforem" (ang.
+"minibuffer") wtedy, gdy jest używana do wprowadzania tego typu
+danych.  Do edycji nazwy pliku używasz zwykłych poleceń Emacsa.
+Wprowadzanie nazwy pliku (lub jakichkolwiek innych danych w
+minibuforze) może zostać anulowane za pomocą C-g.
+>> Naciśnij C-x C-f, po czym naciśnij C-g.  Na skutek tego zniknie
+minibufor oraz przerwane zostanie polecenie C-x C-f, które tego
+minibufora używało.  W rezultacie więc nie odwiedzisz żadnego
+pliku.
+Gdy skończysz wpisywać nazwę pliku, naciśnij <Return>, po czym
+polecenie C-x C-f zabierze się do roboty i znajdzie plik, który
+wybrałeś.  Minibufor znika z chwilą zakończenia wykonywania polecenia
+C-x C-f.
+Po chwili zawartość pliku pojawia się na ekranie i możesz ją edytować.
+Gdy chcesz zachować zmiany, tak by je utrwalić, wydaj polecenie
+	C-x C-s   zachowaj plik (ang. save).
+Kopiuje to tekst z Emacsa do pliku.  Za pierwszym razem gdy to robisz
+Emacs zmienia nazwę oryginalnego pliku poprzez dodanie "~" na końcu
+jego nazwy.
+Gdy zachowywanie skończy się, Emacs wypisuje nazwę zapisanego pliku.
+Pliki powinieneś zachowywać stosunkowo często, tak by nie stracić za
+dużo w przypadku załamania systemu.
+>> Naciśnij C-x C-s by zachować swoja kopie podręcznika.  Emacs
+powinien wypisać "Wrote ...TUTORIAL" na dole ekranu.
+UWAGA: W niektórych systemach naciśniecie C-x C-s zamrozi ekran i nie
+zobaczysz żadnego tekstu z Emacsa.  Oznacza to, że składowa systemu
+operacyjnego, zwana kontrolą przepływu (ang. flow control)
+przechwyciła C-s i nie pozwoliła mu dojść do Emacsa.  By odzyskać
+kontrole nad ekranem, naciśnij C-q.  Dodatkowej pomocy poszukaj w
+rozdziale "Spontaneous Entry to Incremental Search" w podręczniku
+Emacsa.
+Możesz odwiedzić istniejące pliki w celu ich edycji lub czytania.
+Możesz także odwiedzić plik, który jeszcze nie istnieje.  W ten
+właśnie sposób tworzy się w Emacsie nowe pliki: odwiedź plik, co da Ci
+nowe puste miejsce, a potem zacznij wstawiać tekst.  Gdy zażądasz
+zachowania pliku, wtedy Emacs naprawdę utworzy plik z tekstem, który
+wpisałeś.  Od tego momentu możesz uważać, że edytujesz istniejący
+plik.
+* BUFORY
+--------
+Jeśli odwiedzisz inny plik za pomocą C-x C-f, poprzedni plik pozostaje
+w Emacsie.  Możesz przełączyć się do niego, odwiedzając go jeszcze raz
+za pomocą C-x C-f.  W ten sposób możesz w Emacsie mięć całkiem dużo
+plików.
+>> Utwórz plik o nazwie "foo" za pomocą C-x C-f foo <Return>.
+Wpisz w niego jakiś tekst i zachowaj "foo" za pomocą C-x C-s.
+W końcu napisz C-x C-f TUTORIAL <Return>, by wrócić do podręcznika.
+Emacs przechowuje tekst każdego pliku w obiekcie, zwanym "buforem".
+Odwiedzenie pliku tworzy nowy bufor wewnątrz Emacsa.  By zobaczyć
+listę buforów, które istnieją w Twoim Emacsie, naciśnij
+	C-x C-b   lista buforów (ang. list buffers).
+>> Naciśnij C-x C-b.
+Zwróć uwagę, ze każdy bufor ma własną nazwę, może także mieć
+skojarzoną z sobą nazwę pliku, który zawiera.  Pewne bufory nie
+odpowiadają żadnym plikom.  Na przykład bufor "*Buffer List*" nie
+odwiedza żadnego pliku.  Jest to bufor, który zawiera listę buforów
+stworzona przez Twoje naciśniecie C-x C-b.  DOWOLNY tekst, który
+oglądasz w oknie Emacsa jest zawsze częścią jakiegoś bufora.
+>> Naciśnij C-x 1 by pozbyć się listy buforów.
+Jeśli dokonujesz zmian tekstu w jakimś pliku, a potem odwiedzisz inny
+plik, zawartość tego pierwszego NIE jest automatycznie zachowywana.
+Zmiany, które wprowadziłeś pozostają w Emacsie, w buforze tegoż pliku.
+Tworzenie czy edytowanie innego bufora nie ma żadnego wpływu na ten
+pierwszy.  Jest to bardzo przydatne, ale oznacza także, że potrzebny
+jest Ci wygodny sposób zachowywania zawartości Twoich buforów.
+Przełączanie się z powrotem do pierwszego bufora zawsze przy
+wykonywaniu C-x C-f tylko po to, by nacisnąć tam C-x C-s byłoby
+niewygodne.  Dlatego istnieje polecenie:
+	C-x s     Zachowaj bufory (ang. save some buffers)
+C-x s pyta Cię, czy chcesz zachować każdy z buforów, w którym
+dokonałeś pewnych nie zachowanych jeszcze zmian.
+>> Wstaw jakąś linię tekstu, a potem naciśnij C-x s.
+Powinieneś zostać zapytany o to, czy chcesz zachować bufor
+TUTORIAL.  Odpowiedz na to pytanie twierdząco naciskając "y".
+* UŻYWANIE MENU
+---------------
+Jeśli siedzisz przy X-terminalu zauważysz u góry okna Emacsa pasek
+menu.  Możesz używać menu by dotrzeć do najpopularniejszych poleceń
+Emacsa, takich jak "find file".  Na początku będziesz sądził, ze jest
+to łatwiejsze niż klawiatura, ponieważ nie musisz uczyć się na pamięć
+kombinacji klawiszy uruchamiających jakieś polecenie.  Gdy już
+zaznajomisz się z Emacsem, będziesz mógł zacząć uczyć się klawiszy ---
+elementy menu pokazują kombinacje klawiszy, która wywołuje dane
+polecenie.
+Zwróć uwagę, ze pewne polecenia w menu nie maja jednoznacznych
+odpowiedników klawiszowych.  Na przykład menu "Buffers" zawiera listę
+wszystkich dostępnych buforów.  Możesz przełączyć się do dowolnego z
+nich wybierając jego nazwę z menu Buffers.
+* UŻYWANIE MYSZY
+----------------
+Emacs potrafi w pełni wykorzystywać mysz, jeśli tylko jest uruchomiony
+pod X-Windows.  Możesz zmieniać pozycje kursora poprzez naciśniecie
+lewego klawisza myszy w pożądanym miejscu, możesz także zaznaczać
+tekst przez przesuniecie myszy z wciśniętym lewym klawiszem nad
+tekstem, który chcesz zaznaczyć.  (Innym sposobem jest kliknięcie na
+jednym z końców obszaru, przesunięcie myszy na drugi koniec i
+kliknięcie tam z jednoczesnym wciśnięciem klawisza Shift.)
+By wyciąć zaznaczony tekst możesz nacisnąć C-w lub wybrać Cut z menu
+Edit.  Zwróć uwagę na to, ze *nie* są to równoważne polecenia: C-w
+zapamiętuje zaznaczony tekst tylko wewnątrz Emacsa (podobnie jak
+omówione powyżej C-k), natomiast Cut robi to oraz umieszcza ten tekst
+w schowku systemu X, skąd może on zostać pobrany przez inne programy.
+By wkleić tekst ze schowka systemu X-Windows użyj polecenia Paste z
+menu Edit.
+Środkowy klawisz myszy jest często używany do wybierania elementów,
+które są wyświetlone na ekranie.  Na przykład, jeśli uruchomisz Info
+(system dokumentacji Emacsa) naciskając C-h i, lub wybierając ten
+element z menu Help, przejście podświetlonym połączeniem (ang. link)
+odbywa się poprzez naciśniecie środkowego klawisza myszy.  Podobnie,
+jeśli wpisujesz nazwę pliku (np. podczas wykonywania "Find File") i
+naciśniesz TAB, by zobaczyć wszystkie możliwe dokończenia nazwy,
+możesz wybrać jedno z nich z wyświetlonej listy, właśnie naciskając
+środkowy klawisz myszy.
+Prawy klawisz myszy pokazuje lokalne menu.  Zawartość tego menu zależy
+od trybu pracy Emacsa, w którym aktualnie jesteś, i zawiera kilka
+często używanych poleceń, tak by były one łatwiejsze w dostępie.
+>> Naciśnij prawy klawisz myszy
+Prawy klawisz myszy musi być trzymany, by menu nie znikło
+automatycznie.
+* ROZSZERZANIE ZESTAWU POLECEN
+------------------------------
+Poleceń Emacsa jest dużo dużo więcej, niż można by skojarzyć
+kombinacjami zwykłych klawiszy oraz META czy CTRL.  Emacs radzi sobie
+z tym za pomocą polecenia X (ang. eXtend).  Istnieją jego dwa rodzaje:
+	C-x	Rozszerzenie o znak.  Następuje po nim jeden znak.
+	M-x	Rozszerzenie o nazwane polecenie.  Następuje po nim
+pełna długa nazwa polecenia.
+Polecenia te w ogólności są użyteczne, ale są używane nie tak często
+jak polecenia, których już się nauczyłeś.  Miałeś już okazje poznać
+dwa z nich: C-x C-f służące do odwiedzania plików oraz C-x C-s do ich
+zachowywania.  Innym przykładem może być polecenie, które kończy sesje
+Emacsa C-x C-c.  (Nie martw się, ze możesz w ten sposób stracić
+zmiany, które dokonałeś; C-x C-c oferuje Ci możliwość zachowania
+każdego ze zmodyfikowanych plików przed zamknięciem Emacsa.)
+C-z jest poleceniem, które wychodzi z Emacsa *na chwile*, tak byś mógł
+wrócić do tej samej sesji Emacsa po jakimś czasie.
+W systemach, w których jest to możliwe, C-z zawiesza proces Emacsa;
+powoduje to powrót do powłoki (ang.  shell), ale nie niszczy Emacsa.
+W najpopularniejszych powłokach możesz wrócić do Emacsa za pomocą
+polecenia `fg' lub `%emacs'.
+W systemach, w których zawieszanie procesów nie działa, C-z tworzy
+proces podpowłoki (ang. "subshell"), który działa pod Emacsem i daje
+Ci szansę uruchamiania innych programów i powrotu do Emacsa po ich
+skończeniu; w tych systemach C-z nie wychodzi naprawdę z Emacsa.  W
+tych wypadkach normalnym poleceniem powrotu do Emacsa jest wyjście z
+podpowłoki za pomocą "exit".
+Polecenia C-x C-c powinieneś używać, gdy masz się wylogować.  Zalecane
+jest także wychodzenie z Emacsa wystartowanego przez np. programy
+obsługujące pocztę elektroniczna lub innego rodzaju narzędzia,
+ponieważ mogą one nie wiedzieć jak sobie poradzić z zawieszeniem
+Emacsa.  Jednakże w zwykłych okolicznościach, jeśli nie musisz
+wylogowywać się z systemu, lepiej jest zawiesić Emacsa za pomocą C-z
+niż z niego wyjść.
+Istnieje wiele poleceń zaczynających się od C-x.  Oto lista tych,
+których się już nauczyłeś:
+	C-x C-f           odwiedź plik
+	C-x C-s           zachowaj plik
+	C-x C-b           wyświetl listę buforów
+	C-x C-c           wyjdź z Emacsa
+	C-x u             cofnij
+Poleceń podawanych za pomocą nazwy używa się jeszcze rzadziej lub
+używa się tylko w pewnych trybach.  Przykładem może być polecenie
+replace-string, które globalnie zastępuje jeden łańcuch innym.  Gdy
+naciskasz M-x, Emacs czeka na ciąg dalszy, wyświetlając "M-x" na dole
+ekranu.  Powinieneś po tym wpisać nazwę polecenia, w tym wypadku
+"replace-string".  Napisz tylko "repl s<TAB>", a Emacs dokończy nazwę.
+Zakończ wprowadzanie nazwy przez naciśniecie klawisza <Return>.
+Polecenie replace-string wymaga dwóch argumentów: łańcucha, który ma
+zostać zastępowany i łańcucha, który ma być wstawiony w miejsce tegoż.
+Obydwa łańcuchy musza być zakończone przyciśnięciem <Return>.
+>> Przesuń kursor do czystej linii, dwie linie poniżej tej.
+Naciśnij M-x repl s<Return>zmieni<Return>zmodyfikuje<Return>.
+Zwróć uwagę na to, jak ta linia się zmieni: zastąpiłeś słowem
+"zmodyfikuje" każde wystąpienie słowa z-m-i-e-n-i poniżej początkowej
+pozycji kursora.
+* AUTOMATYCZNE ZACHOWYWANIE
+---------------------------
+Gdy wprowadzisz zmiany do pliku i ich nie zachowasz, mogą one zostać
+stracone, jeśli Twój komputer przestanie działać.  By uchronić Cię
+przed tym, Emacs okresowo zapisuje specjalny plik z wprowadzonymi
+zmianami.  Plik ten ma znak # na początku i na końcu swojej nazwy.  Na
+przykład, załóżmy, ze Twój plik nazywa się "hello.c".  Odpowiadający
+mu plik automatycznie zachowywany będzie nosił nazwę "#hello.c#".  Gdy
+zachowujesz plik w zwykły sposób, Emacs kasuje plik automatycznie
+zachowany.
+Jeśli Twój komputer przestanie działać, możesz odzyskać Twoje dane z
+pliku automatycznie zachowanego przez zwykle odwiedzenie pliku (tego,
+który edytowałeś, a nie pliku automatycznie zachowanego) i napisanie
+M-x recover file<return>.  Gdy Emacs zapyta o potwierdzenie, napisz
+yes<return> by odzyskać dane, które zostały automatycznie zachowane.
+* OBSZAR ECHA
+-------------
+Jeśli polecenia dla Emacsa wpisujesz dostatecznie wolno, zostaną one
+pokazywane w specjalnym obszarze na dole ekranu, zwanym obszarem echa
+(ang. echo area).  Obszar echa zawiera ostatnia dolna linie ekranu.
+* LINIA STANU
+-------------
+Linia, która znajduje się bezpośrednio nad obszarem echa, zwana jest
+"linią trybu" (ang. modeline).  Pokazuje ona tekst podobny do
+następującego:
+--**-XEmacs: TUTORIAL         (Fundamental)--L670--58%----------------
+Linia ta podaje użyteczne informacje o stanie Emacsa i tekstu, który
+edytujesz.  Wiesz już, jakie jest znaczenie nazwy pliku: jest to plik,
+który odwiedziłeś.  --NN%-- opisuje Twoja bieżącą pozycje wewnątrz
+tekstu; oznacza to, że NN procent tekstu znajduje się ponad górnym
+brzegiem ekranu.  Jeśli początek pliku znajduje się na początku
+ekranu, zamiast liczby --00%-- zobaczysz w tym miejscu --Top--.
+Podobnie dla końca tekstu pojawi się tam napis --Bot-- (od
+ang. bottom).  Jeśli wyświetlasz tekst na tyle krótki, ze mieści się w
+całości na ekranie, linia stanu pokaże --All--.
+Gwiazdki blisko początku linii trybu oznaczają, ze wprowadziłeś do
+tekstu jakieś zmiany.  Bezpośrednio po odwiedzeniu lub po zachowaniu
+pliku nie będzie w tym miejscu żadnych gwiazdek, a tylko myślniki.
+Wewnątrz nawiasów znajdziesz informacje na temat trybu edycji, w
+którym właśnie jest Emacs.  Domyślnym trybem edycji jest tryb
+podstawowy (ang. fundamental), który jest trybem (właśnie w tej chwili
+używanym--) używanym właśnie w tej chwili.  Jest to przykład "trybu
+głównego" (ang. major mode).
+Emacs może działać w wielu trybach głównych.  Pewne z nich zostały
+zaprojektowane do edycji rozmaitych języków i/lub rodzajów tekstu,
+takie jak tryb Lispu, tryb tekstowy, itd.  W danej chwili może być
+aktywny tylko jeden główny tryb pracy, i to jego nazwa jest
+wyświetlana w linii trybu w miejscu, w którym teraz jest
+"Fundamental".
+Każdy z głównych trybów edycyjnych może zmienić zachowanie niektórych
+poleceń.  Na przykład, w Emacsie istnieją polecenia służące do
+tworzenia komentarzy w programach.  Każdy język programowania na swój
+sposób określa, jak powinien wyglądać komentarz, tak wiec każdy z
+głównych trybów edycyjnych musi wstawiać komentarze w specyficzny
+sposób.  Każdy tryb edycyjny jest nazwą polecenia, które możesz
+wykonać, by przełączyć się w ten tryb lub wyłączyć ten tryb.
+Przykładem może być M-x fundamental-mode, które jest poleceniem
+przełączającym tryb podstawowy.
+Jeśli zamierzasz edytować tekst w języku angielskim, taki jak na
+przykład oryginalna wersja tego podręcznika, prawdopodobnie powinieneś
+używać trybu tekstowego (ang. text mode).
+>> Napisz M-x text-mode<Return>.
+Nie musisz się martwić, żadne z poleceń, które do tej pory poznałeś,
+nie zmienia Emacsa w poważny sposób.  Możesz jednak zauważyć, ze teraz
+M-f i M-b traktują apostrofy jako części słów.  Poprzednio, w trybie
+podstawowym, polecenia te traktowały apostrofy jako separatory słów.
+Główne tryby edycji wprowadzają zwykle subtelne zmiany, takie jak
+opisana powyżej: większość poleceń robi dalej "to samo", robi to
+jednak w sposób troszeczkę inny.
+By zobaczyć dokumentację na temat bieżącego głównego trybu edycji,
+naciśnij C-h m.
+>> Naciśnij C-u C-v raz lub więcej razy tak, by ta linia znalazła się
+blisko góry ekranu.
+>> Naciśnij C-h m, by zobaczyć jak tryb tekstowy różni się od trybu
+podstawowego.
+>> Naciśnij q, by usunąć dokumentacje z ekranu.
+Główne tryby edycji nazywają się "głównymi", ponieważ są także
+podrzędne tryby edycji (ang. minor modes).  Podrzędne tryby edycji nie
+są alternatywą dla głównych trybów edycji, a jedynie ich niewielką
+modyfikacją.  Każdy podrzędny tryb edycji może zostać włączony lub
+wyłączony niezależnie od pozostałych podrzędnych trybów edycji oraz
+niezależnie od głównego trybu edycji.  Możesz wiec używać jednego,
+kombinacji dowolnych, lub nie używać żadnego trybu podrzędnego.
+Jednym z podrzędnych trybów edycji, który jest bardzo użyteczny
+szczególnie do edycji tekstu angielskiego, jest tryb automatycznego
+wypełniania (ang. auto fill mode).  Jeśli ten tryb jest włączony,
+Emacs lamie linie pomiędzy słowami automatycznie, gdy wstawiasz tekst
+i linia robi się za szeroka.
+Tryb automatycznego wstawiania włącza się na przykład poprzez
+wywołanie polecenia M-x auto-fill-mode<Return>.  Jeśli ten tryb jest
+włączony to samo polecenie wyłącza go, i vice versa.  Mówimy, ze
+polecenie to "przełącza ten tryb".
+>> Napisz M-x auto-fill-mode<Return>.  Wstawiaj potem linię pełną
+"asdf " tak długo, aż zobaczysz, że się podzieli na dwie linie.
+Musisz wstawić spacje pomiędzy znaki, ponieważ tryb automatycznego
+wypełniania łamie linie tylko tam, gdzie są spacje.
+Margines jest zazwyczaj ustawiony na 70 znaków, ale możesz go zmienić
+za pomocą polecenia C-x f.  Powinieneś podać mu argument liczbowy
+mówiący, w której kolumnie ma zostać ustawiony margines.
+>> Wywołaj C-x f z argumentem równym 20. (C-u 2 0 C-x f).
+Napisz potem jakiś tekst i zauważ, ze Emacs wypełnia linie do
+długości co najwyżej 20 znaków.  Ustaw margines z powrotem na
+70 znaków, wywołując jeszcze raz C-x f.
+Jeśli dokonujesz zmian wewnątrz akapitu, tryb
+automatycznego wypełniania nie wyrówna marginesu
+sam z siebie.  By wywołać polecenie
+wyrównania marginesu, naciśnij M-q (Meta-q),
+podczas gdy kursor znajduje się wewnątrz akapitu.
+>> Przesuń kursor do poprzedniego akapitu i naciśnij M-q.
+* SZUKANIE
+----------
+Emacs potrafi szukać łańcuchów (zwartych ciągów znaków lub słów)
+zarówno wstecz jaki i do przodu.  Szukanie łańcucha jest poleceniem,
+które przesuwa kursor; przesuwa ono kursor do następnego miejsca, w
+którym dany łańcuch występuje.
+Polecenie Emacsa "search" różni się od podobnych poleceń innych
+edytorów w tym sensie, ze jest ono przyrostowe.  Znaczy to, ze
+szukanie odbywa się w trakcie, gdy Ty wpisujesz kolejne znaki
+łańcucha, który ma zostać odnaleziony.
+Poleceniami zapoczątkowującymi szukanie są: C-s dla szukania w przód
+oraz C-r dla szukania wstecz.  POCZEKAJ PROSZĘ!  Nie próbuj ich w tej
+chwili.
+Gdy naciśniesz C-s zauważysz, ze tekst "I-search" pojawi się w
+obszarze echa.  Informuje Cię to, że Emacs znajduje się w trybie
+"incremental search", czekając byś napisał tekst, który ma on znaleźć.
+Naciśniecie <Return> kończy proces szukania.
+>> Teraz naciśnij C-s, by rozpocząć szukanie.  POWOLI, litera po
+literze, napisz słowo "kursor", zatrzymując się po każdym znaku i
+obserwując, gdzie zatrzymuje się kursor.  Gdy naciśniesz drugie
+"r", będzie można powiedzieć, że szukałeś słowa "kursor"
+jednokrotnie.  Naciśnij C-s jeszcze raz, by znaleźć następne
+wystąpienie słowa "kursor".  Naciśnij teraz <Delete> cztery
+razy i zobacz, co się dzieje z kursorem.  Naciśnij <RET>, by skończyć
+szukanie.
+Widziałeś, co się działo? Emacs podczas szukania przyrostowego próbuje
+przejść do miejsca wystąpienia łańcucha, który do tej pory wpisałeś,
+podświetlając go dla Twojej wygody.  By znaleźć następne wystąpienie
+słowa "kursor", po prostu naciśnij C-s jeszcze raz.  Jeśli takiego nie
+ma, Emacs zapiszczy i powie Ci, ze szukanie "skończyło się porażką".
+Naciśniecie C-g także przerywa proces szukania.
+UWAGA: W niektórych systemach naciśniecie C-s zamrozi ekran i nie
+zobaczysz żadnego tekstu z Emacsa.  Oznacza to, że składowa systemu
+operacyjnego, zwana kontrolą przepływu (ang. "flow control")
+przechwyciła C-s i nie pozwoliła mu dojsć do Emacsa.  By odzyskać
+kontrole nad ekranem, nacisnij C-q.  Dodatkowej pomocy poszukaj w
+rozdziale "Spontaneous Entry to Incremental Search" w podręczniku
+Emacsa.
+Jesli podczas szukania przyrostowego naciśniesz <Delete> zauważysz, ze
+ostatni znak, który wcisnąłes znika i kursor wraca do poprzedniego
+miejsca.  Na przykład, załóżmy, ze nacisnąłes "k" i znalazłes pierwsze
+wystąpienie tej litery.  Jesli teraz naciśniesz "u", kursor przesunie
+się do pierwszego wystąpienia "ku".  Teraz nacisnij <Delete>.  Skasuje
+to "u" z łańcucha, którego poszukujesz, a kursor wróci do pierwszego
+wystąpienia "k".
+Jeśli podczas szukania nacisniesz jakiś klawisz razem z META lub CTRL
+(z nielicznymi wyjątkami --- znakami, które mają specjalne znaczenie
+podczas szukania, takimi jak C-s i C-r) szukanie zostanie przerwane.
+C-s rozpoczyna proces szukania, który poszukuje łańcucha, który
+znajduje się ZA bieżącą pozycja kursora.  Jeśli chcesz szukać czegoś
+wcześniej w tekście, naciśnij C-r.  Wszystko, co powiedzieliśmy o C-s
+stosuje się do C-r, oczywiście ze zmianą kierunku szukania na wstecz.
+* WIELE OKIEN
+-------------
+Jedną z przyjemnych cech Emacsa jest możliwość wyświetlania więcej niż
+jednego okna na raz.
+>> Przesuń kursor do tej linii i naciśnij C-u 0 C-l.
+>> Naciśnij teraz C-x 2, co podzieli ekran na dwa okna.  Obydwa okna
+wyświetlają ten podręcznik.  Kursor pozostaje w górnym oknie.
+>> Naciśnij C-M-v by przewinąć dolne okno.  (Jeśli nie masz
+prawdziwego klawisza Meta, naciśnij ESC C-v.)
+>> Naciśnij C-x o ("o" jak angielskie "other") by przesunąć kursor do
+dolnego okna.  Użyj C-v i M-v w dolnym oknie by przewinąć jego
+zawartość.  Polecenia, które masz wykonać czytaj w górnym oknie.
+>> Naciśnij C-x o jeszcze raz tak, by kursor wrócił do górnego okna.
+Kursor w górnym oknie nie zmienił położenia.
+Każde okno pamięta położenie swojego własnego kursora, lecz tylko
+jedno okno w danej chwili wyświetla kursor.  Wszystkie polecenia
+edycyjne stosują się do okna, w którym jest kursor.  To okno nazywane
+jest "wybranym oknem".
+Polecenie C-M-v jest bardzo użyteczne gdy edytujesz tekst w jednym
+oknie, a drugiego używasz tylko jako punkt odniesienia.  Dzięki temu
+kursor może zawsze znajdować się w oknie, zawartość którego edytujesz,
+a Ty możesz przesuwać drugie okno za pomocą C-M-v.
+C-M-v to przykład znaku, który uzyskuje się za pomocą CONTROL-META.
+Jeśli masz prawdziwy klawisz META, C-M-v możesz uzyskać przytrzymując
+jednocześnie CTRL oraz META i naciskając v.  Nie jest ważne, co
+zostało naciśniete wcześniej, CTRL czy META, ponieważ obydwa te
+klawisze działają jako modyfikatory znaczenia klawiszy, które
+naciskasz.
+Jeśli nie masz klawisza META i używasz w jego zastępstwie ESC,
+kolejność naciskania klawiszy jest znacząca: musisz najpierw nacisnąć
+i puścić ESC, po czym nacisnąć CTRL-v; CTRL-ESC v nie będzie działać.
+Dzieje się tak dlatego, ze ESC jest znakiem, a nie modyfikatorem.
+>> Naciśnij C-x 1 (w górnym oknie), by pozbyć się dolnego okna.
+(Jeśli nacisnąłbyś C-x 1 w dolnym oknie, to znikłoby górne.  Możesz
+sobie tłumaczyć to polecenie jako "zatrzymaj tylko jedno okno --- to w
+którym właśnie jestem".)
+Nie musisz wyświetlać tego samego bufora w obydwu oknach.  Jeśli
+użyjesz C-x C-f by wyświetlić plik w jednym z okien, zawartość
+drugiego nie zmieni się.  W każdym oknie możesz wyświetlać różne pliki
+niezależnie.
+Oto inny sposób używania dwóch okien do wyświetlania dwóch różnych
+rzeczy:
+>> Naciśnij C-x 4 C-f i nazwę jednego z Twoich plików.  Zakończ
+wprowadzanie klawiszem <Return>.  Podany plik pojawi się w dolnym
+oknie razem z kursorem, który tam przeskakuje.
+>> Naciśnij C-x o, by wrócić do górnego okna, oraz C-x 1 by
+usunąć dolne okno.
+* REKURSYWNE POZIOMY EDYCJI
+---------------------------
+Czasami możesz znaleźć się w czymś, co nazywa się "rekursywnym
+poziomem edycji".  Możesz to rozpoznać po nawiasach kwadratowych w
+linii trybu, obejmujących nawiasy okrągłe zawierające nazwę głównego
+trybu edycji.  Na przykład, mógłbyś widzieć [(Fundamental)] zamiast
+(Fundamental).
+By wyjść z rekursywnego poziomu edycji naciśnij ESC ESC ESC.  Jest to
+ogólnego przeznaczenia "wychodzimy".  Możesz go użyć także by pozbyć
+się nadmiaru okien lub wyjść z minibufora.
+>> Naciśnij M-x by wejść do minibufora; naciśnij potem ESC ESC ESC, by
+z niego wyjść.
+Nie możesz użyć C-g, by wyjść z rekursywnego poziomu edycji.  Dzieje
+się tak dlatego, ze C-g jest używane do anulowania poleceń i
+argumentów WEWNĄTRZ rekursywnego poziomu edycji.
+SZUKANIE DODATKOWEJ POMOCY
+--------------------------
+W tym podręczniku spróbowaliśmy dostarczyć tylko tyle informacji, ile
+jest niezbędne, byś mógł zacząć używać Emacsa.  Emacs jest istną
+kopalnią najróżniejszych rzeczy, których nie sposób tutaj opisać.
+Zapewne będziesz chciał dowiedzieć się więcej o Emacsie, ponieważ
+posiada on wiele pożądanych cech, o których na razie nic nie wiesz.
+Jest w nim zaszyte mnóstwo wewnętrznej dokumentacji, która może być
+osiągnięta za pomocą Control-h, które określamy mianem "znaku pomocy"
+z powodu spełnianej przez niego roli.
+By uzyskać pomoc, naciśnij C-h a potem znak, który określa jakiego
+typu pomocy oczekujesz.  Jeśli poczujesz się NAPRAWDĘ zagubiony,
+napisz C-h ? i Emacs spróbuje powiedzieć Ci, jakiego typu pomocy może
+Ci dostarczyć.  Jeśli naciśniesz C-h a potem zadecydujesz, że pomoc
+nie jest Ci jednak potrzebna, po prostu wciśnij C-g by anulować C-h.
+Najprostszą pomoc możesz uzyskać naciskając C-h c.  Naciśnij C-h a
+potem c, po czym kombinacje klawiszy polecenia, i Emacs wyświetli
+bardzo krótki opis polecenia.
+>> Naciśnij C-h c Control-p.
+Powinno to przywołać komunikat, o treści podobnej do
+	C-p runs the command previous-line
+W ten sposób możesz uzyskać "nazwę funkcji".  Przydaje się to podczas
+pisania kodu w Lispie, który rozszerza Emacsa; wystarcza to także do
+przypomnienia Ci, co dane polecenie robi, jeśli widziałeś je już
+wcześniej, ale nie zapamiętałeś go.
+Polecenia wywoływane za pomocą wieloznakowej kombinacji klawiszy, na
+przykład C-x C-s oraz (jeśli nie masz klawisza META lub EDIT) <ESC>v,
+są także dopuszczalne po C-h c.
+By uzyskać więcej informacji na temat polecenia, naciśnij C-h k
+zamiast C-h c.
+>> Naciśnij C-h k Control-p.
+To polecenie wyświetla dokumentację na temat danej funkcji oraz jej
+nazwę w oknie Emacsa.  Gdy skończysz śledzić wynik tego polecenia
+naciśnij C-x 1, by pozbyć się tekstu pomocy.  Nie musisz tego robić od
+razu.  Możesz wykonać pewne operacje w oparciu o tekst pomocy zanim
+naciśniesz C-x 1.
+Oto kilka innych użytecznych wariantów C-h:
+C-h f	Opisz funkcje o podanej nazwie.
+>> Napisz C-h f previous-line<Return>.  Wypisze to na ekranie całą
+informacje, jaką Emacs ma na temat funkcji, która implementuje
+polecenie C-p.
+C-h a	Apropos.   Wpisz słowo kluczowe, a Emacs wypisze listę
+wszystkich poleceń, których nazwa zawiera to słowo.
+Polecenia te mogą zostać wywołane za pomocą Meta-x.
+Dla niektórych poleceń Apropos wypisze jedno- lub
+dwuznakowe sekwencje, które wywołują dane polecenie.
+>> Napisz C-h a file<Return>.  Zobaczysz listę wszystkich poleceń,
+dostępnych za pomocą M-x, które maja słowo "file" w swojej nazwie.
+Zauważysz tam także polecenia takie, jak C-x C-f oraz C-x C-w,
+umieszczone obok nazw poleceń "find-file" i "write-file".
+PODSUMOWANIE
+------------
+Pamiętaj, że by wyjść z Emacsa na stałe, używaj C-x C-c.  By wyjść do
+powłoki na chwilę tak, byś mógł wrócić, użyj C-z. (To nie działa pod
+X-Windows, ponieważ tam nie ma prawdziwego konceptu przejścia na
+chwile do powłoki.  Zamiast tego C-z ikonizuje okno Emacsa.)
+Ten podręcznik był pisany tak, by wszyscy nowi użytkownicy mogli go
+zrozumieć.  Jeśli coś pozostawił niejasnym, nie siedź cicho i nie
+obwiniaj siebie, tylko daj nam znać!
+KOPIOWANIE
+----------
+Niniejszy podręcznik jest potomkiem w długiej linii podręczników
+Emacsa, która rozpoczyna się od tego, który został napisany przez
+Stuarta Cracrafta dla oryginalnego Emacsa.  Został on zmodyfikowany we
+wrześniu 1994 przez Bena Winga, który zaktualizował go, jeśli chodzi o
+X-Windows.
+Tłumaczenia na język polski dokonał Remek Trzaska z pomocą Ryszarda
+Kubiaka.  Jesli polskie znaki nie byly poprawnie wyswietlane w tym
+buforze, oznacza to, ze nie masz zainstalowanych polskich fontow.
+Pomoc w tym zakresie mozesz znalezc pod adresem:
+<URL:http://www.agh.edu.pl/ogonki>
+Ta wersja podręcznika, podobnie jak GNU Emacs, jest zastrzeżona, a
+pozwolenie na kopiowanie udzielone jest pod następującymi warunkami:
+Copyright (c) 1985, 1994 Free Software Foundation
+Permission is granted to anyone to make or distribute verbatim
+copies of this document as received, in any medium, provided that
+the copyright notice and permission notice are preserved,
+and that the distributor grants the recipient permission
+for further redistribution as permitted by this notice.
+Permission is granted to distribute modified versions
+of this document, or of portions of it,
+under the above conditions, provided also that they
+carry prominent notices stating who last altered them.
+Warunki kopiowania samego Emacsa są w pewnym stopniu inne, aczkolwiek
+zachowują te sama idee.  Proszę, przeczytaj plik COPYING, po czym
+rozdaj swoim znajomym kopie Emacsa.  Pomóż zwalczyć przeszkody w
+rozpowszechnianiu oprogramowania przez tworzenie i dzielenie się
+oprogramowaniem.

Mercurial > hg > xemacs-beta

comparison etc/TUTORIAL.pl @ 215:1f0dabaa0855 r20-4b6